Velika crkva (Mitropolija)
| Velika crkva (Mitropolija) | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Ždrelo |
| Opština | Petrovac na Mlavi |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | ruševine manastira |
| Vreme nastanka | kraj 14. veka |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo |
Velika crkva (Mitropolija) su ruševine i temeljni ostaci crkve, kao dela kompleksa manastira poznatog kao Mitropolija. Kompleks se nalazi na izlazu iz Gornjačke klisure. Naziv potiče od narodnog verovanja da je ovde nekada stolovao braničevski episkop.[1]
Sama crkva i ceo kompleks predstavljaju nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.[2]
Velika crkva je prvo sondažno arheološko istraživana sedamdesetih godina, a potom i sistematski 1981. i 1984. godine.
Crkva ima osnovu u obliku moravskog trikohonsa sa polukružnim pevničkim apsidama, sasvim oštećenom oltarskom apsidom na istoku i dozidanom poligonalnom spoljašnjom pripratom na zapadu. U naosu ima četiri slobodna stupca pravougaone osnove. Crkva je bila ukrašena dekorativnom kamenom plastikom, čiji su fragmenti pronađeni u njenoj unutrašnjosti, dok se na njenoj zapadnoj fasadi nalazila velika kamena rozeta
Očuvani deo crkve ima dužinu 19,62m, širinu 7,8m (sa konhama 11,5m). Zidovi debljine 1,35m zidani su lomljenim kamenom. Očuvani su do 5,6m visine. Crkva se datuje u kraj 14. veka.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- * „Manastir Blagoveštenje — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Gornjačka klisura, Mitropolija, Blagoveštenje i pećinska isposnica”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Mitropolija”. Zavičajni muzej Homolja. Pristupljeno 27. 1. 2022.
- ^ „OSTACI MANASTIRA MITROPOLIJA I BLAGOVEŠTENjE”. Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo. Pristupljeno 27. 1. 2022.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Manastir Blagoveštenje — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Gornjačka klisura, Mitropolija, Blagoveštenje i pećinska isposnica”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
