Gerzeanska kultura

Krčag iz doba 3450.-3350. p. n. e.

Gerzeanska kultura (Nakada II) je predinastička staroegipatska kultura koja se datuje u 3600. — 3300/3250. godinu p. n. e. Rasprostirala se do oblasti srednje i donje Nubije, a pripada joj i lokalitet u delti Nila – Minšat Abu Omer. Deli se na:

• Rani Gerzean (od 3650/3600. – 3400. godine p. n. e.)
• Pozni Gerzean (od 3400-3300/3250. godine p. n. e.) u kome se primećuju znakovi intenzivnije političke delatnosti koju čine borbe za prevlast između vladara Gornjeg i Donjeg Egipta.

Naselja

Primer arhitekture ove kulture može se videti na lokalitetu Hierakonpolis, u kome je otrkiveno svetilište u obliku četvorougla sa zaobljenim uglovima i kompleks kultnih građevina iz perioda Nakada IIb i IIIa1. Pod je bio ovalan i omalterisan blatom. Rov se nalazio na severnoj strani i završavao se kapijom. Na južnoj strani otkriven je mali četvorougani prostor od ćerpiča. Kuće su bile pravougaone osnove, sastojale su se iz sobe i dvorišta koje se nalazilo ispred. Krov je pokrivao polovinu kuće.

Sahranjivanje

Grobovi su pravougaoni, sa zgrčenim pokojnicima. Telo je postavljeno glavom prema jugu, a licem ka zapadu. I dalje se koriste okrugli grobovi. Ponekad grobovi su obloženi asurama ili drvetom. Ne javlja se više umotavanje tela.

Na kraju Nakade II počinju da se koriste u većem broju grobnice sa nišom na istočnoj strani, gde je položeno telo. Kraj nogu pokojnika često je postavljen veliki krčag.

Keramika

Javljaju se tri klase keramike:

• W - Keramika sa talasastim drškama (Wavy handled pottery), koja je bila osnova za stvaranje Pitrijeve hronologije. Posude su izdužene, sa drškama koje se smanjuju i degenerišu dok ne postanu ornament.
• L - Kasna keramika (Late pottery) je malo istraživana klasa, koja se vezuje samo za Gornji Egipat. Čine je posude su za svakodnevnu upotrebu, bledo ružičaste ili mrke boje, ponekad su malo zaglačane i nemaju prevlaku. Od oblika su prisutne posude izdužene u donjem delu sa špicastim dnom i izdužene posude sa ravnim dnom.
• D - Dekorisana keramika (Decorated pottery)koja se zove i funeralna keramika. Ovo je od najznačajnijih klasa i isključivo je vezana za Nakadu II. Keramika ove klase je izrađivana od fino prečišćene gline. Posle pečenja oslikavao se motiv tamno crvenom bojom. Od ornamenata se pojavljuju spirale, imitacija ljušture puža, aloja, vrsta divlje banane, žbun, kozorog, antilopa, flamingo u letu u jatu, nizovi trouglova koji predstavljaju brda, talasaste linije koje predstavljaju vodu, zarezi, šahovska polja, pentagram, predstava barke i sl.

Za kraj ove kulture karakteristične su palete.

Vidi još

• Stari Egipat

Spoljašnje veze

• Britannica,Gerzean culture

Literatura

• Levy, T. E., and van den Brink, E. C. M. (eds.), Egypt and the Levant: Interrelations from the 4th through the Early 3rd Millennium B. C. E. London and New York: Leicester University Press 2002.
• Hendrickx, S., et al. (eds. Egypt at its Origins. Studies in Memory of Barbara Adams. Leuven, Paris and Dudley, MA: Uitgeverij Peeters and Departement Oosterose Studies, 2004.