Gornja Lupljanica
Gornja Lupljanica | |
|---|---|
 Pogled sa Kljajića brda | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Derventa |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  366 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 54′ 52″ S; 17° 54′ 16″ I / 44.9144° S; 17.9044° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Gornja Lupljanica Gornja Lupljanica na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 053 |
Gornja Lupljanica je naseljeno mjesto u opštini Derventa, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 2013. u naselju je živjelo 366 stanovnika.
Geografija[uredi | uredi izvor]
U zaseoku Brestovci se nalaze prirodne jame u kamenu koje su duboke do dva metra i nešto manje široke.[1] Lokalno stanovništo ove rupe naziva ambarine.[1] Ambarine su u prošlosti koristili imućniji stanovnici Gornje Lupljanice za čuvanje, odnosno ostavu hrane.[1] Zbog velike poroznosti zemljišta, ambarine su dosta suve i hrana se u njima ne kvari.[1]
Vode[uredi | uredi izvor]
U naselju izvire rječica Lupljanica.[1] Vodovod grada Dervente je na vrelu Lupljanice izgrađen za vrijeme austrougarske vladavine 1896.[1] Zgrada vodovoda je podignuta 1897.[1] Vrelo Lupljanice je bio jedini snabdjevač vode za Derventu sve do 1972.[1] U prošlosti je vrelo imalo protok vode 12 litara u sekundi.[1] Crpne stanice su radile na parni pogon do 1928, od kada je uvedena struja.[1]
Naziv[uredi | uredi izvor]
Naziv Lupljanica se prema vjerovanju stanovniptva vezuje za lupu vode.[1] Voda na izvoru rječice Lupljanice je izbijala iz zemlje i pri tome stvarala buku izazvanu lupanjem, te je naselje po lupi nazvalo Lupljanica.[1] Postoji i vjerovanje da je Lupljanica dobila naziv po lupi kamena, odnosno buci koju je stvaralo lupanje kamenja u kamenolomu koji se u prošlosti nalazio na arheološkom lokalitetu Kaurska obala.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Na lokaciji Visoko brdo se nalazi arheološko nalazište iz doba paleolita.[1] Pretpostavlja se da se staci srednjovjekovnog naselja Lup nalaze na lokaciji Kaurska obala.[1] Lup se pominje 1461. godine u srednjovjekovnoj povelji Radivoja Ostojića.[1] Pri kraju Drugog svjetskog rata Njemci su tokom povlačenja sa prostora okupiranje Jugoslavije sa velikim snagama obezbjeđivali željezničku stanicu Lupljanica.[1] Najstarija sačuvana tradicionalna kuća u naselju pripadala je Dušanu Tešiću i potiče iz vremena oko 1910.[1] Kuća je građena na četiri vode, od drveta koje nije obrađivano u pilani nego je ručno tesano.[1]
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
Kroz naselje je oko 90 godina prolazila željeznička pruga Teslić-Derventa, koja je ukinuta 1968.[1] Nekadašnja zgrada željezničke stanice je u lošem stanju.[1] Pored željezničke stanice se nalazio Maričin han, koji je srušen u prvoj deceniji dvadesetog vijeka.[1]
Privreda[uredi | uredi izvor]
Stanovništvo se u prošlosti gotovo isključivo bavilo poljoprivredom.[1] U prošlosti je postojalo više vodenica za brašno, Živkovića mlin, Čučkovića mlin, Borojevića mlin, Kobinac i drugi, a danas postoji samo Mišića mlin.[1]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Demografija[2] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 1.400 | |
| 1971. | 1.390 | |
| 1981. | 1.154 | |
| 1991. | 944 | |
| 2013. | 366 | |
Prezimena[uredi | uredi izvor]
- Matić[1]
- Kuzmanović[1]
- Kljajić[1]
- Radanović[1]
- Jošić[1]
- Jošić[1]
- Tešić[1]
- Brestovac[1]
- Prijević[1]
- Tadić[1]
- Mišić[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c č dž š aa ab av ag ad „Ognjišta: Lupljanica”. Radio-televizija Republike Srpske. 22. 4. 2012. Pristupljeno 22. 4. 2012.[mrtva veza]
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
.png)
