Dvadesetprva istočnobosanska brigada NOVJ
| Dvadesetprva istočnobosanska brigada | |
|---|---|
.svg) Jugoslovenska partizanska zastava | |
| Postojanje | 19. septembar 1944.[1] Mesto formiranja: Tuzla |
| Formacija | 3-4 bataljona[1] |
| Jačina | oko 400 boraca (1944)[1] |
| Deo | NOVJ |
| Angažovanje | |
Dvadesetprva istočnobosanska brigada bila je vojna jedinica NOVJ formirana u septembru 1944. Istakla se u borbama za oslobođenje Gračanice od ustaša (23. septembra 1944), oslobođenje Zvornika od Nemaca (20. decembra 1944) i oslobođenje Sarajeva (10. aprila 1945).[1]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
U Narodnooslobodilačkoj borbi je u istočnoj Bosni formirano devet brigada NOVJ, ali su samo tri nosile naziv istočnobosanske, od kojih je 6. dobila naziv proleterska. Ostale brigade imale su nazive po užoj zavičajnoj pripadnosti njihovog ljudstva (Majevičke brigade, Birčanska brigada, Romanijska brigada, Muslimanske brigade), a jedna je bila artiljerijska.[1]
Ratni put[uredi | uredi izvor]
Formiranje[uredi | uredi izvor]
Brigada je formirana 19. septembra 1944. u Tuzli neposredno posle njenog oslobođenja (17. septembra). U njen sastav ušli su po jedan bataljon iz 17. majevičke i 18. istočnobosanske brigade i Tuzlanskog NOP odreda. Pri formiranju imala je oko 400 boraca i ušla je u sastav 38. istočnobosanske divizije NOVJ, u kojoj je ostala do kraja rata.[1]
Borbe u 1944. godini[uredi | uredi izvor]
U početku je vodila manje borbe sa četničkim i ustaškim snagama u širem rejonu Tuzle i vršila osiguranje druma Tuzla-Zvornik. U sadejstvu sa 18. istočnobosanskom brigadom oslobodila je 23. septembra Gračanicu, koju su branile ustaške jedinice i muslimanska milicija. Istakla se kod sela Sladne 3. oktobra, kada je posle oštre borbe odbacila dva ustaška bataljona preko Gračanice. Kod sela Brđana i Žabara kod Tuzle odbila je oko 500 vojnika iz 13. SS legionarske divizije, koji su se posle neuspeha povukli u selo Čelić. Sredinom oktobra u brigadi je formiran i 4. bataljon. U decembru 1944. istakla se u višednevnim borbama oko Zvornika, a zatim na položajima Rudnik-Matkovac, u odbrambenim borbama sa četnicima koji su prešli iz Srbije i nadirali ka Tuzli. Vrlo teške borbe vodila je 16. decembra oko Zvornika i tada je zauzela nemačka uporišta Vratolomac, Zmajevac, selo Kula-Grad i Mlađevac, a 20. decembra učestvovala je sa ostalim jedinicama 3. i 14. korpusa u oslobođenju Zvornika i Drinjače, koje je branila nemačka borbena grupa Skenderbeg.[1]
Borbe u 1945. godini[uredi | uredi izvor]
Posle borbi sa četnicima, Brigada je od 27. januara do 13. februara 1945. vodila teške borbe protiv nemačke 22. divizije kod Zvornika. Učestvovala je u sarajevskoj operaciji i oslobođenju Sarajeva (10. aprila 1944), a potom je zadržana na području planine Ozren i Zvijezde radi čišćenja terena od zaostalih četničkih grupa. Krajem aprila i početkom maja vodila je borbe sa četnicima oko Fojnice i učestvovala u razbijanju četničkih snaga na području Zelengore.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 3), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1973), str. 683
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 3), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1973), str. 683
Istočnobosanske jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije | ||
|---|---|---|
| Brigade |  | |
| Odredi | ||