Zajednice, regioni i jezičke oblasti Belgije
Kraljevina Belgija je federalna država koju čine tri zajednice, tri regiona i četiri jezičke oblasti.
Jezičke oblasti su uspostavljene Drugim Gilsonovim aktom, koji je stupio na snagu 2. avgusta 1963. godine. Podjela na jezičke oblasti, uključena je u Ustav Belgije 1970. godine. Kroz ustavne reforme sedamdesetih i osamdesetih godine 20. vijeka, regionalizacija unitarne države dovela je do trostepene federacije: stvorene su federalna vlada, regionalne vlade i vlade zajednice, kompromis stvoren kako mi smirio jezičke, kulturne, društvene i ekonomske tenzije.
Shematski pregled[uredi | uredi izvor]
Ovaj shematski pregled je zasnovan na federalnoj strukturi Belgije koja je definisana prvim članom Ustava Belgije.
Svaki od ovih entiteta ima svoju skupštinu i vladu (za federalnu državu i federalne jedinice) ili imaju svoj savjet i izvršni koledž (za pokrajine i opštine). Entiteti označeni iskošenim slovima nemaju svoje institucije: okruženja nemaju jer su čisto administrativna jedinice, jezičke oblasti nemaju jer su definisane na jezičkom režimu opština i Flamanski region jer njegove nadležnosti ostvaraju Flamanska zajednica.
| federalna država | 1 |  Kraljevina Belgija
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| zajednice | 3 | Šablon:Podaci o zastavi Flamanska zajednica | Šablon:Podaci o zastavi Francuska zajednica Belgije | Šablon:Podaci o zastavi Njemačka govorna zajednica | ||||||||||
| region | 3 | Šablon:Podaci o zastavi Flamanski region | Šablon:Podaci o zastavi region glavnog grada Brisela | Šablon:Podaci o zastavi Valonski region | ||||||||||
| jezičke oblasti | 4 | Holandska | Dvojezična | Francuska | Njemačka | |||||||||
| pokrajine | 10 | Zapadna Flandrija | Istočna Flandrija | Antverpen | Limburg | Flamanski Brabant | — | Valonski Brabant | Eno | Luksemburg | Namir | Lijež | ||
| okruzi | 43 | 8 | 6 | 3 | 3 | 2 | 1 | 1 | 7 | 5 | 3 | 4 | ||
| opštine | 589 | 64 | 65 | 70 | 44 | 65 | 19 | 27 | 69 | 44 | 38 | 75 | 9 | |
Podjela zemlje[uredi | uredi izvor]
Šablon:Politički sistem Belgije
Tri zajednice su:
- Flamanska zajednica holandskog govornog stanovništva
- Francuska zajednica francuskog govornog stanovništva
- Njemačka govorna zajednica njemačkog govornog stanovništva
Tri regiona su:
Četiri jezičke oblasti su:
- Holandska govorna oblast
- Francuska govorna oblast
- Njemačka govorna oblast (koja ima posebne jezičke olakšice za govornike francuskog jezika)
- Dvojezička oblast glavnog grada Brisela
Svi ovi entiteti imaju geografske granice. Jezičke oblasti nemaju kancelarije ili ovlašćenja i postoje defakto kao geografski obrasci i služe samo za objašnjenje podjele ovlašćenja. Institucije zajednica su podjednako geografski određene. Belgijske zajednice se zvanično ne odnose na neposredne grupe ljudi, nego na posebne političke, jezičke i kulturne nadležnosti zemlje. U Belgiji nema podnacinalnih jedinica.
Naime, sve zajednice imaju precizno i zakonito uspostavljena područja u kojima se vršiti svoje nadležnosti: Flamanska zajednica ima zakonska ovlašćenja (za nadležnosti zajednice) samo u holandskoj govornoj oblasti (koja se poklapa sa Flamanskim regionom) i dvojezičkoj oblasti Regiona glavnog grada Brisela (koja se podudara sa nazivom regiona); Flamanska zajednica analogno ima ovlašćenja samo u Francuskoj jezičkoj oblasti Valonskog regiona i Regionu glavnog grada Brisela i Njemački govorni region u Njemačkoj jezičkoj oblasti, koja je mali dio pokrajine Lijež u Valonskom regionu na granici sa Njemačkom.
Ustavne jezičke oblasti utvrđene su službenim jezicima u njihovim opštinama, kao i geografske granice institucija osnaženih za određena pitanja:
| Javne usluge date na jeziku pojedinca kojim se izdražava… |
Zajednice | Regioni (i njihove pokrajine) | Federalna država | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Flamanska[a] | Francuska | Njemačka govorna |
Flamanski[a] | Valonski | Glavni grad Brisel | |||||
| …na holandskom | …na francuskom | …na njemačkom | ||||||||
| Holandska jezička oblast | 
|
u 12 opština (ograničeno na ’olakšice’) |
— |
|
— | — |
|
— | — |
|
| Francuska jezička oblast | u 4 opštine (ograničeno na ’olakšice’) |
|
u 2 opštine (ograničeno na ’olakšice’) |
— |
|
— | — |
|
— |
|
| Dvojezička oblast Brisela |
|
|
— |
|
|
— | — | — |
|
|
| Njemačka jezička oblast | — | u svih 9 opština (ograničeno na ’olakšice’) |
|
— | — |
|
— |
|
— |
|
| Po zakonu, stanovnici 27[b] opština mogu zatražiti da ograničene usluge budu izvedena na susjednom jeziku, osnivajući tako ’olakšice’ za te opštine. ’Olakšice’ postoje samo u posebnim opštinama koje se nalaze u blizini granice Flamanskog sa Valonskim i Briselskim regionom i takođe u 2 opštine Valonskog regiona koje se graniče sa Njemačkom jezičkom oblašći, kao i za govornike francuskog jezika u Njemačkoj govornoj oblasti. | ||||||||||
Iako bi to dovelo do postojanja sedam skupština i vlada, kada su Zajednice i Regioni stvoreni 1980. godine, flamanski političari odlučili su zvanično spojiti Flamanski region sa Flamanskom zajednicom, sa jednom skupštinom, jednom vladom i jednom administracijom, koja ostvaruje nadležnosti regiona i zajednice, iako flamanski parlamentarci iz Regiona glavnog grada Brisela ne mogu glasati o nadležnostima Flamanskog regiona; tako da u holandskoj jezičkoj oblasti postoji jedno jedinstveno instituciono tijelo skupštine i vlade ovlašćeno za sva pitanja osim za federalna i posebna opštinska pitanja. Dok Valonski region i Francuska zajednica imaju zasebne skupštine i vlade, članovi Skupštine Flamanske zajednice dovodi su članovi francuski govornici Valonske skupštine i Skupštine Regiona glavnog grada Brisela i ministri Valonske vlade često obavljaju dužnosti i ministara u Vladi Francuske zajednice.
Dalja podjela[uredi | uredi izvor]
Flamanski region i Valonski region se sastoje od po pet pokrajina. Region glavnog grada Brisela nije pokrajina i ne sadrži nijednu pokrajinu. Ova tri regiona su dalje podijeljeni na 589 opština, koje se generalno sastoje od po nekoliko podopština. Ove podopštine su u prošlosti bile nezavisne opštine, ali više nemaju nikakvu službenu svrhu.
Manje podnacionalne jedinice uključuju unutaropštinske okruge (koje trenutno postoje samo u Antverpenu), administrativne, izborne i zakonske okruge, policijske okruge, kao i nove untaropštinske policijske zone (nižeg stepena od policijskih okruga).
Nadležnosti[uredi | uredi izvor]
Federalna država zadržava značajno „zajedničko nasljeđe”. Ovo uključuje sudstvo, odbranu, saveznu policiju, socijalno osiguranje, javnu dug i druge aspekte javnih finansija, nuklearnu energiju i preduzeća u državnom vlasništvu (kao što su Belgijske željeznice koje su zapravo izuzetak regionalizacije saobraćaja; Poštanska služba koja je bila federalna, ali je privatizovana). Država je odgovorna za obaveze Belgije i njenih federalizovanih institucija prema Evropskoj uniji i Organizaciji Sjevernoatlantskog sporazuma. Ona upravlja značajnim dijelovima javnog zdravstva, unutrašnjih poslova i spoljnih poslova.
Zajednice ostvaruju nadležnosti samo unutar jezičko određenih geografskih granica, izvorno orijentisanih prema jeziku pojedinaca iz Zajednice: kulturi (uključujući audiovizuelne medije), obrazovanju i upotrebi odgovarajućeg jezika.
Regioni imaju ovlašćenja u poljima povezanim sa svojom teritorijom u najširem značenju termina, koja se tiču ekonomije, zapošljavanja, poljoprivrede, vodne politike, stanovanja, javnih radova, energetike, saobraćaja, životne sredine, planiranja gradova i zemlje, očuvanja prirode, kreditiranja i spoljnih trgovinskih odnosa. Oni nadziru pokrajine, opštine i komunalna preduzeća.
U nekoliko polja, različiti nivoi imaju svoj vlastiti stav o specifičnostima. O obrazovanju na primjer, autonomija Zajednica ne uključuje odluke o obaveznom aspektu, niti određuje minimalne uslove za dodjelu kvalifikacija, koje ostaju pitanje federalne vlasti. Svaki nivo može biti uključen u naučna istraživanja i međunarodne odnose vezane za svoja ovlašćenja.
Zajednice[uredi | uredi izvor]
| Naziv | Flamanska zajednica | Francuska zajednica | Njemačka govorna zajednica |
|---|---|---|---|
| Holandski naziv |  Vlaamse Gemeenschap (pomoć·info)
|
(Franse Gemeenschap) (pomoć·info)
|
(Duitstalige Gemeenschap) (pomoć·info)
|
| Francuski naziv | (Communauté flamande) | Communauté française | (Communauté germanophone) |
| Njemački jezik | (Flämische Gemeinschaft) | (Französische Gemeinschaft) | Deutschsprachige Gemeinschaft |
| Područje | 
|
|
|
| Zastava | 
|
|
|
| Glavni grad | Brisel | Brisel | Epen |
| Stanovništvo | 76.328 [2015][2] (0,7% Belgije) | ||
| Ministar-predsjednik | Gert Baurgeos (spisak) (zajednički sa Flamanskim regionom) |
Ridi Demot (spisak) | Oliver Paš (spisak) |
| Veb-sajt | www |
www |
www |
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ a b The Constitution set out seven institutions each of which can have a parliament, government and administration. In fact there are only six such bodies because the Flemish Region merged into the Flemish Community. This single Flemish body thus exercises powers about Community matters in the bilingual area of Brussels-Capital and in the Dutch language area, and about Regional matters only in the latter.
- ^ Apart from the municipalities with language facilities for individuals, the French language area has three more municipalities in which the second language in education legally has to be either Dutch or German, whereas in its municipalities without special status this would also allow for English.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Lebrun, Sophie (7. 01. 2003). „Langues à l'école: imposées ou au choix, un peu ou beaucoup” (na jeziku: French). La Libre Belgique. Pristupljeno 17. 08. 2007.
- ^ Population statistics as of 1 January 2015 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. januar 2018), Statbel