Nelipčići
| Nelipići ili Nelipčići | |
|---|---|
 | |
| Država | Hrvatska |
| Posjedi | Između reke Krke i Cetine |
| Osnivač | Nelipac |
| Vladavina | 1244-1436 |
Nelipići ili Nelipčići je bila hrvatska srednjovekovna velikaška porodica koja je potekla od Snačića iz Cetinjske županije. Upravljali su oblastima između reka Krke i Cetine (tvrđave Knin, Sinj, Ključ, Nečven). Između 1322. i 1430-tih godina bili su jedni od najmoćnijih hrvatskih velikaša.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Dedovina Nelipića bila je tvrđava Kamičac na Krki. Prvi po imenu poznati pripadnik porodice bio je Nelipac. On je učestvovao u sklapanju mira 1244. godine između Splita i Trogira. Ovim sporazumom okončan je dvogodišnji Splitsko-trogirski rat u kome se Nelipac borio kao saveznik Trogirana. Porodici je pripadao i Konstantin Nelipić, humski knez sa početka 14. veka, vazal Pavla Šubića. Istorija porodice može se kontinuirano pratiti tek od 14. veka, kada počinje uspon Nelipca II i čitave porodice. Nelipac je od bribirskih knezova Šubića dobio titulu vojvode. Ipak, u borbi Mladena II i Karla Roberta, Nelipac staje na stranu ugarskog kralja. U bici kod Bliske Mladen je poražen, čime je prevlast Šubića uništena. Nelipac ubrzo preuzima vlast nad Kninom. Protiv Nelipca su se neuspešno borili Juraj II Šubić i slavonski ban Mikac Mihaljević 1326. godine. Tako je Nelipac postao najmoćniji hrvatski velikaš. Porodica se još za njegova života deli u dve grane: prvoj je rodonačelnik bio sam Nelipac, dok je drugoj bio njegov brat Isan. Lajoš I Anžujski je nakon Nelipčeve smrti zauzeo oblasti kojima je upravljao. Nelipčeva udovica Vladislava izmirila se sa kraljem 1345. godine. Ivan, Nelipčev naslednik, ostao je veran kraljev vazal. Nakon pobede u ratu sa Mletačkom, Ivan je nedugo nakon Zadarskog mira 1358. godine, dobio titulu kneza Sane i Vrnasa, kao i gradove Novi na Neretvi i Imotski. Ivanov sin Ivaniš umro je 1434. godine. Više puta je biran za kneza Šibenika, Trogira i Splita. Vladao je i Klisom i Omišem, proglasivši se za bana Dalmacije i Hrvatske. Ivaniševa sestra Jelena bila je udata najpre za Hrvoja Vukčića Hrvatinića, najmoćnijeg bosanskog velikaša, pa posle njegove smrti (1416) za kralja Stefana Ostoju. Nakon njegove smrti, najveći deo teritorija Nelipića pripao je pristalicama Žigmunda Luksemburškog, braći Talovac (1437).
Isanov ogranak Nelipića bio je manje ugledan od Nelipčevog. Centar je najpre bio u tvrđavi Ključ, a potom u Nečvenu (od sredine 14. veka). Isana je 1335/6. godine nasledio sin Konstantin, koji se zajedno sa stricem Nelipcem istakao u borbama protiv Mlečana. Njegov sin, Nelipac III, bio je skradinski kaštelan i verni Žigmundov pristalica. Ratovao je protiv Tvrtka Kotromanića i Ivana Paližne.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Hrvatska enciklopedija, pdf