Pojas iz Lazareve pećine
Pojas iz Lazareve pećine je kompozitni bronzani pojas, odnosno pojasna garnitura izrađena u tehnici livenja sa naknadnom obradom spoljne površine sastoji se od šest kopči pravougaonog preseka, kopče iz dva dela na krajevima od kojih se jedan završava kružnim kolutom, a drugi je povijen tako da mogu da se spoje, kao i od šezdeset dužih, spiralno uvijenih cevčica - saltaleona.[1] Članci pojasa su nejednake širine i verovatno su liveni u zasebnim kalupima. Pravougaone pločice ukrašene su tehnikom ažuriranja, tako što su naizmeničnim probijanjem malih trougaonih polja dobijena dva niza uskih cik-cak traka u pozitivu, zatim urezivanjem koncentričnih kružića sa tačkom u sredini i cizeliranjem plitke nepravilno talasaste linije izvedene posle livenja (zlotski dekorativni stil).[2] Pomenuti saltaleoni, koji su, takođe, pripadali pojasnoj garnituri, sačuvani celi ili u fragmentima, pružaju mogućnost da se u celini rekonstruiše izgled ovog jedinstvenog nalaza (jedini gotovo u potpunosti očuvan predmet ove vrste na Balkanu, odnosno jugoistočnoj Evropi.[3]
Kulturna, hronološka i etnička pripadnost[uredi | uredi izvor]
Pojas tipa Zlot iz Lazareve pećine pripada tipu pojaseva rasprostranjenih na široj teritoriji od južne Mađarske na severu (Beremend) do Kosova (Karagač) i južne Grčke na jugu (Olimpija, Perahora) i od severozapadne Bugarske (okolina Vraca i Vidina, Panađurište, Debnevo, Mezek, Mizija, Sozopolj) i jugozapadne Rumunije (Balta Verde, Feriđile, Drencova) na istoku do Donje Doline u severnoj Bosni na zapadu.[4] Oni su karakteristični za mlađe faze starijeg gvozdenog doba (VI-V vek pre nove ere) i pripadaju mlađoj fazi tzv. Basarabi kulture, čiji su nosioci u ovim krajevima bili Tribali ili srodna tribalska plemena. Pojas iz Lazareve pećine kod Zlota, pripada upravo ovom krugu nalaza, a zbog svoje raskošnosti pripadao je nekoj visokoj plemenskoj ličnosti i predstavljao je obeležje privilegije.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Tasić N.,Bor i njegova okolina u praistoriji, Bor i okolina, knjiga prva, Bor 1973,17,28;Tasić N., Metalni nalazi iz Zlotske pećine etnička, kulturna i hronološka determinacija, Zbornik radova Muzeja rudarstva i metalurgije 1, Bor 1980,48-50 (sl.7);Jevtić M., Gvozdeno doba u okolini Bora, Bor i okolina u praistoriji, antici i srednjem veku, Bor-Beograd 2004,133(sl.70),155
- ^ Tasić N., Metalni nalazi iz Zlotske pećine etnička, kulturna i hronološka determinacija, Zbornik radova Muzeja rudarstva i metalurgije 1, Bor 1980,48; R. Vasić, Moravsko-Timočka oblast,Praistorija jugoslavenskih zemalja V, željezno doba, Sarajevo 1987, 661 (sl.37);Jevtić M., Gvozdeno doba u okolini Bora, Bor i okolina u praistoriji, antici i srednjem veku, Bor-Beograd 2004,155
- ^ Tasić N.,Bor i njegova okolina u praistoriji, Bor i okolina, knjiga prva, Bor 1973,28;Tasić N., Metalni nalazi iz Zlotske pećine etnička, kulturna i hronološka determinacija, Zbornik radova Muzeja rudarstva i metalurgije 1, Bor 1980,48 (sl.8);Jevtić M., Gvozdeno doba u okolini Bora, Bor i okolina u praistoriji, antici i srednjem veku, Bor-Beograd 2004,155
- ^ Tasić N., Metalni nalazi iz Zlotske pećine etnička, kulturna i hronološka determinacija, Zbornik radova Muzeja rudarstva i metalurgije 1, Bor 1980,55;Jevtić M., Gvozdeno doba u okolini Bora, Bor i okolina u praistoriji, antici i srednjem veku, Bor-Beograd 2004.155.157; Vasić R., The openwork Belts and the Early Iron Age Chronology in the Northern Balkans, Archaeologia Iugoslavica XII, Beograd 1971,1-13
- ^ Tasić N.,Bor i njegova okolina u praistoriji, Bor i okolina, knjiga prva, Bor 1973,28;Tasić N., Metalni nalazi iz Zlotske pećine etnička, kulturna i hronološka determinacija, Zbornik radova Muzeja rudarstva i metalurgije 1, Bor 1980,55 (sl.8);R. Vasić, Moravsko-Timočka oblast,Praistorija jugoslavenskih zemalja V, željezno doba, Sarajevo 1987, 665