Radimna
Radimna Radimna | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rumunija |
| Okrug | Karaš-Severin |
| Opština | Požežena |
| Stanovništvo | |
| — (2011) | 501 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 47′ 42″ S; 21° 33′ 50″ I / 44.795° S; 21.5638° I |
| Vremenska zona | UTC+2 (EET), leti UTC+3 (EEST) |
| Aps. visina | 92 m |
  Radimna Radimna na karti Rumunije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 327303 |
| Pozivni broj | 0255 |
| Registarska oznaka | CS |
Radimna (rum. Radimna) je naselje u opštini Požežena, koja pripada okrugu Karaš-Severin u Republici Rumuniji. Ime je selo dobilo po reci Radimnici, koja je često to selo ugrožavala i zbog koje je 1700. godine ono premešteno na drugu lokaciju. Naselje je značajno po prisutnoj srpskoj nacionalnoj manjini u Rumuniji.
Položaj naselja[uredi | uredi izvor]
Selo Radimna se nalazi u rumunskom delu Đerdapa (kod mesnih Srba poznat kao Banatska klisura). Iznad naselja izdižu se Banatske planine.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Najstariji pomen mesta je iz 1277. godine. Naselje je bilo u Krašovskoj županiji i zabeleženo 1367. godine kao "Radamlija". Srbi su se naselili u mestu Radimni oko 1670. godine, a prvi naseljenici su bili Hercegovci i Ličani. I kasnije je bilo vrlo privlačno mesto za srpske izbeglice, da se tu nasele. Po proterivanju Turaka 1717. godine, u naselju je popisano 32 doma, a 1749. njihov broj narastao na 53. Srbi su masovno prelazili preko Dunava nakon rata 1738. godine. Po "Rumunskoj enciklopediji 1743. godine ujedinila su se sela Radimna i Šuška u jedno. Godine 1783. imala je Radimna 103 kuće sa 606 pravoslavnih duša. Carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da se to graničarsko mesto nalazi u Rakaždijskom okrugu, sa stanovništvom izmešanim srpsko-rumunskim.[1] Parohijsko zvanje je osnovano i matične knjige se vode od 1778. godine. Radimna je bila graničarsko mesto - štacija u sastavu čete - kompanije sa sedištem u Srpskoj Požeženi. Mesto je bilo prvo u sklopu Ilirske pešačke regimente od 1773. godine, da bi od 1776. godine definitivno prešlo u Vlaško-banatsku regimentu. U Radimni je 1773. godine bilo 64 graničara, a činile su ga 84 kuće. Već 1775. godine tu ima 99 ljudi koji služe na graničnom kordonu. Najstariji podatak o broju stanovnika iz 1783. godine beleži 606 srpskih pravoslavnih duša. Za vreme austrijsko-turskog rata od javnih zdanja u mestu su registrovani: srpska pravoslavna crkva, srpska narodna škola, oberoficirski stan i svratište. Godine 1791. bilo je 28 njenih vojnika daleko od kuće, na frontu prema Francuzima. Bilo je 1808. godine u Radimni 108 kuća.
U Novoj Moldavi knjigu su kupili: pop Živan Janković paroh i Stefan Bogdanović trgovac.
Po popisu iz 1865. godine u Radimni je živelo 848 pravoslavaca, izmešanih nacionalno.[2] Prema podacima iz 1905. godine to je mala opština sa 165 domova, od kojih samo jedan nije srpski. Radimna je mala opština u Novomoldavskom srezu. Broj stanovnika iznosi 839, od kojih je 834 Srbina pravoslavca. Od javnih zdanja pominju se u to vreme srpska pravoslavna crkva i komunalna škola. Pošta i brzojav su u Požeženi.[3]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Po poslednjem popisu iz 2002. godine selo Radimna imalo je 560 stanovnika.[4] Poslednjih decenija broj stanovnika opada.
Selo je od davnina bilo bilo pretežno srpsko, što je sačuvano do danas. Nacionalni sastav na pojedinim popisima bio je sledeći:
| Godina popisa | 1910. god. | 1992. god. | 2002. god. |
| Ukupno st. | 846 | 602 | 560 |
| Srbi | 744 (87,9%) | 504 (83,7%) | 481 (86,5%) |
| Rumuni | 92 (10,9%) | 97 (16,1%) | 77 (13,7%) |
| ostali | 10 (1,2%) | 1 (0,2%) | 2 (0,4%) |
Religija[uredi | uredi izvor]
Najstarija poznata srpska pravoslavna crkva u Radimni, posvećena Sv. Nikoli, izgrađena je 1726. godine. Po opisu mesta iz 1789. godine, oko kamene crkve je bila crkvena porta omeđena prošćem, a groblje nezagrađeno. Ikonostas drvene konstrukcije i zidne slike u njoj je radio 1763. godine zograf Nedeljko Popović, sa pomoćnicima jeromonahom Vasilijem, Georgijem Đakonovićem i sinom Jovanom, i Teodorom. Druga po redu radimnačka crkva nastala je 1763. godine, sudeći po natpisu na templu. Bila je od kamena pokrivena šindrom, a zvonik građen od drveta. Ikone u toj crkvi je radilo više autora, kao 1832. godine ikonopisac Nikifor Žarković. Druge pojedinačne ikone su radili Marković 1862. godine, Đoka Putnik 1902—1903. godine.[5] Za radimnačku crkvu je 1806. godine primećeno da je bila "neosvećena". Pravoslavno parohijsko zvanje je osnovano i crkvene matrikule se vode od 1794. godine. Sveštenik je bio pop Stevan Bogdanović, a njegov sin - uredno vodio matice i protokole. Najstariji poznati sveštenik u Radimni je pop Sava Popović-Dimitrijević (1773—1797), za njim slede - pop Stefan Bogdanović i pop Stefan Milenković (oba 1787—1789). A 1797. godine pored redovnog paroha pomenutog Save, tu su još pop Jevrem Bogdanović kao prekobrojni i đakon Jovan Stojanović. Sveštenik u Radimni je bio 1825. godine pop Živan Janković. Parohija se nalazila u Palanačkom protopopijatu, Vršačke eparhije, i 1846. godine u njoj je zapisano 722 pravoslavne duše. Službovali su te godine u parohiji šeste platežne klase, parosi Života Janković i Jovan Janković.
Sadašnja seoska bogomolja podignuta je na temelju stare, od kamena i cigle 1924—1925. godine. Od prethodne je zadržan samo crkveni toranj. Napokon i toranj je promenjen 1941. godine. Kada je napuknuto staro drveno templo skinuto, ozidana je nova ikonostasna pregrada na kojoj je ikone naslikao 1959. godine Franc Vajnherl iz Belobreške. Ikone na ikonostasu su menjane, sada su poređane one na platnu rad slikara Radenka Jakšića.[6] Zidovi hramovni su ostali neoslikani. Pored hramovne slave, meštani obeležavaju i Markovdan, kao marvensku zavetinu.
Administrator parohije u Radimni 1894. godine Teodosije Kostić, priložio je za gradnju spomenika mitropolita Stefana Stratimirovića, prilog 2 f. 40 novčića. Prilog je dalo još 10 meštana, kao i srpska crkvena opština - te i sledeće godine po 10 f. U Radimni je 1905. godine pravoslavna crkvena opština, pod predsedništvom Sime Gojkovića. Pravoslavna parohija je i dalje šeste klase, ima parohijski dom, a parohijska sesija iznosi 24 kj. zemlje. Paroh administrator je kaluđer Teodosije Kostić jeromonah, rodom iz Nove Palanke, koji je tu sedam godina. Godine 1906. upućen je eparhijski revizor u Radimnu, da ispuni obrasce za šematizam i statistiku crkvene opštine jer su javili odande da tamo "nema nikog sposobnog da to učini".
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Narodna škola u mestu je formirana po njenom ulasku u vojnu granicu. U njoj je 1787. bilo 15 đaka, koji su učili po starom metodu. Škola je 1789. godine bila u dobrom stanju sa deset đaka, od kojih sedam časlovaca i tri psaltirca. Prvi poznati učitelj zabeležen je 1797. godine, pomenuti đakon Jovan Stojanović.[7] U narodnoj školi u Radimni bilo je 1846. godine 60 đaka, kojima je predavao učitelj Gavrilo Filipović. Filipović je dve godine ranije nabavio pretplatom srpsku knjigu. Jovan Savić radimnaški učitelj je bio 1879. godine pretplatnik Zmajevog humorističkog lista "Starmali" u Beču. Godine 1881. postavljen je za privremenog učitelja u Radimni, Branko Čabović. Aprila te godine, tražen je pomoćnik-učitelj za komunalnu školu u Radimni, a nastavni jezik je srpski i mađarski. Objavljen je 1886. godine, stečaj za upražnjeno mesto učitelja u komunalnoj školi u Radimni. Kandidat je morao znati srpski i mađarski jezik, a sledovala ga je godišnja plata od 200 f. Škola je od 1872. godine komunalna opštinska, sa jednim školskim zdanjem. Učiteljica 1905. godine je Margita Nice rodom iz Segedina, koja služi već sedam godina. Redovnu nastavu tada pohađa 63 đaka, a u nedeljnu školu ide 30 učenika starijeg uzrasta.[8]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Crkva Prenosa moštiju Svetog Nikole u Radimni
- Opština Požežena
- Klisursko-poljadijski Srbi
- Srbi u Rumuniji
- Banatska klisura
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ J.J. Ergler: "Banat", reprint, Pančevo 2003. godine
- ^ "Srpski letopis", Budim 1866. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
- ^ „Recensământul Populaţiei şi al Locuinţelor”. Arhivirano iz originala 2012-09-18. g. Pristupljeno 2011-12-08.
- ^ Miloš Popović: "Versko-crkveni život Srba u Banatu", Zrenjanin 2001. godine
- ^ Stevan Bugarski, Ljubomir Stepanov: "Istorijski i kulturni spomenici Srba u rumunskom Banatu", Temišvar 2008. godine
- ^ Sreta Pecinjački: "Graničarska naselja Banata 1773-1810. godine", Novi Sad 1985. godine
- ^ Mata Kosovac, navedeno delo
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Primăria Pojejena Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. mart 2019) (jezik: rumunski)
- Etnička slika naselja habzburškog dela Rumunije 1880-2002. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. oktobar 2022) (jezik: mađarski)
