Ušačka pećina
| Ušačka pećina | |
|---|---|
 Ušačka pećina | |
| Položaj | |
| Mesto (reka) | |
| Odlike | |
| Geologija (tip) | rečna |
| Dužina | 2.110 m |
| Br. nivoa | dva |
Ušačka pećina je pećina koja se nalazi u jugozapadnoj Srbiji, u zaseoku Ušak, delu doline Ušačkog potoka, leve pritoke Uvca.
Položaj pećine i okolina[uredi | uredi izvor]
Ona se javlja oko 3 m nizvodno od ušća reke Čajaka, na levoj strani kanjona, odnosno u nižoj površi Sjeničke kotline. Ušački potok, pod čijim je skaršćenim delom pećina, dolazi sa zapada i, presecajući vododržljive stene udara u krečnjački plato kanjona Uvca. Tu, u predelu kontakta, na završetku slepe doline, izdubnjen je ponorski otvor pećine i izgrađen odsek, visok preko 50 m. Masivni i bankoviti srednje i gornje trijaski krečnjaci su jako čisti, poremećeni i ispresecani raznovrsnim pukotinama, koje dosežu od gornje ivice do dna kanjona. Ove pukotine, najčešće pravca Z-I, poslužile su kao osnovna predispozicija skarašćivanja i stvaranja pećine. Ponorski ulaz u pećinu leži na visini od 1600 m , a izvorski na 975 m. Ukupna dužina ispitanih kanala pećine iznosi 2110 m.[1]
Izgled i osobine pećine[uredi | uredi izvor]
Na krečnjačkom odseku koji zatvara slepu dolinu Ušačkog potoka nalaze se dva otvora. Niži, aktivan, ponorski ulaz u pećinu širok je i visok po 2,5 m; viši, fosilni, širok je 20 m i visok 15 m. Neposredno posle otvora, ulazni kanali se spajaju u jedinstven pećinski hodnik. Prvih 250 m glavni hodnik pećine ima pravac J-S, da bi zatim jednim oštrim laktom, skrenuo na zapad. U laktastom meandru javljaju se prvi veći bigreni salivi i jedna niska terasa. Meandrirajući sa promenom profila, pećinski hodnik se pruža u ovom pravcu oko 500 m. Najznačajnija pojava u ovom delu pećine je velika dvorana, čije dno pokrivaju veliki blokovi. Pećinski hodnik, posle drugog oštrog laktastog meandra, skreće na S-I, zadržavajući i dalje meandarski karakter. Profil mu u ovom delu nije ujednačen, a na tavanici se javlja i do 50 visokih kubeta. Posle mirnije plastike i ujednačenijeg izgleda, hodnik pećine prerasta u najveću dvoranu. Nepravilnog je oblika i izduženog u pravcu pružanja glavnog hodnika. Od završetka dvorane hodnik pećine skreće na J-I; na tom delu javljaju se još dve manje, visoke dvorane, razdvojene kraćim suženjem. Na oko 200 m od izlaznog, vrelskog otvora, pećinski hodnik ponovo skreće na istok i završava se iznad korita reke Uvca.[1]
Hidrološka aktivnost[uredi | uredi izvor]
Hidrološka aktivnost ove pećine određena je stanjem vode u koritu ponornice. U proleće i jesen kroz pećinu protiče podzemni tok, koji može nositi i preko 1m3/sek. Za vreme leta, kada je proticaj manji, vode podzemnog toka, zbog pojave izduha, gube se u donjem delu pećine i protiču niželežećim, još neispitanim kanalima. Izlazni otvor pećine ima viseći položaj u odnosu na korito Uvca, čime je omogućeno premeštanje podzemnog toka u dubinu.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Petrović 1976.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Petrović, Jovan (1976). Jame i pećine SR Srbije. Beograd: Vojnoizdavački zavod. COBISS.SR 1024039040.
