Hipoksemija
| Hipoksemija | |
|---|---|
 | |
| Animacija normalne oksigenacije | |
| Klasifikacija i spoljašnji resursi | |
| Specijalnost | fiziologija |
| MKB-10 | R09.0, T71 |
| MKB-9-CM | 799.0 |
| MeSH | D001238 |
Hipoksemija (grčki: hypo - smanjeno i haima - krv i lat. речи oxygenium - kiseonik), stanje je smanjene oksigenacije arterijske krvi (smanjen RaO2), nastalo kao posledica, nedostatka kiseonika u udahnutom vazduhu, respiracijskih bolesti, bolesti pluća, srčanosudovnih bolesti i srčanih šantova. U praksi se često umesto hipoksemije koristi termin anoksemija, koji u suštini znači da u krvi uopšte nema kiseonika.[1]
Etiologija[uredi | uredi izvor]
U fiziologiji se opisuje pet osnovnih razloga za nastanak hipoksemije:[1]
- Nedovoljna količina kiseonika u udahnutom vazduhu
- Nedovoljne količine kiseonika u atmosferskom vazduhu (npr tokom uspona na visoke planine ili letenja)
- Nedovoljna količina kiseonika u medicinskim aparatima (hipo i hiperbaričnim, komorama) ili bolničkim kiseoničkim sistemimima iz kojih pacijent udiše vazduh (kiseoničke maske i drugih respiratora) u sistemima za podvodno ronjenje,[2]
- Hipoventilacija
- Bolesti pluća
- Suženje promera disajnih puteva (izazvani spazmom, otokom sluzokože, nakupljenim sekretom, stranim telima ili tumoroznim izraslinima),
- Smanjena razmena kiseonika kroz alveolarnu membranu zbog; njenog zadebljanja, prisustva sekreta i krvi u alveolama i smanjenja površine alveolarne membrane (odstranjenjem dela pluća iz funcije nakon operativnih zahvata na plućima tuberkuloze, tumora i emfizema).
- Desno-levi srčani šantovi
Vensko-aerterijsi šant, karakteriše se mešanjem venske (slabo zasićene kiseonikom) krvi sa arterijskom (bogatom kiseonikom) što ima za posledicu pad koncentracije kiseonika u arterijama.
- Poremećaj transporta kiseonika do tkiva
- Anemija i poremećaja u strukturi hemoglobina,
- Opšta insuficijencija cirkulacije (srčani zastoj, poremećaj ritma srca),
- Poremećaja periferne cirkulacije (izazvan spazamom, trombozom, arteriosklerozom, upalnim procesima perifernih krvnih sudova),
- Otok (edem) tkiva
- Nesposobnost tkiva da koriste kiseonik
- Trovanja, izazvana oštećenjem metaboličkih procesa u ćeliji,[3]
- Nedostatak ćelijskih enzima izazvan smanjenom količinom vitamina B i drugim uzrocima
Patofiziologija[uredi | uredi izvor]
Dejstvo hipoksemije na organizam zavisi od brzine njenog nastanka, težine i dužine trajanja, i karakteriše se sledećim znacima i simptomima.[4]
- Smanjenje mentalnih aktivnosti
Poremećaj mentalnih aktivnosti izazvan hipoksemijom karakteriše se; slabim pamćenjem, zaboravnošću, usporenim misaoni tok, pospanošću, euforijom, glavoboljom, mučnininom) sve do pojave trzaja (konvulzija) i nastanka kome i smrti.
- Smanjenje radne sposobnosti muskulature
Ovaj poremećaj karakteriše se; usporenim hodom, osećajem nemoći, oslabljenim i usporenim refleksima, lošom koordinacijom motoričkih pokreta i neadekvatnom akomodacijom oka.
- Depresija respiratornog centra
Depresija respiratornog centra je terminalna faza u razvoju hipoksemija koju prati gubitak svesti, koma i smrt.
Klinička slika[uredi | uredi izvor]
Kliničk slika može biti praćena veoma oskudnim znacima i simptomimima ako hipoksemija i hiperkapnija nastaju postepeno. Najčešći simptomi su;
- Glavobolja mučnina i povraćanje
Teška i veoma uporna glavobolja u vidu šlema, praćena osećajem pune ili prazne glave, često praćena mučninom i povraćanjem, predstavlja prvi i veoma pouzdan znak naglog pogoršanja.
Glavobolje mogu biti praćene pogoršanjem oštrine vida, akomodacije i suženjem vidnog polja.
- Promene u funkciji nervnog sisitema
Inverzija sna i somnolencija (pospanost), naročito posle obroka, simptomi su koji ukazuju na pogoršanje stanja. U vezi s ovim zapaža se promena karaktera, najpre u vidu razdražljivosti, zatim euforija, samozadovoljstvo, samohvalisavost, vulgarnost, grubost i agresivnost. Pogoršanje stanja prate teži psihički poremećaji kao: konfuznost, dezorjentisanost u vremenu i prema ličnostima, do akustičnih halucinacija i psihoze, znaci koji prethode komi.
Od neuroloških znakova u početku postoji disgrafija (drhtanje, ispuštanje ili ponavljanje slova i reči), kasnije nastaje flapping tremor pojedinih grupa mišića, naročito u predelu lica, zatim gornjih ekstremiteta, kasnije celog tela a mogu se javiti i pravi epi napadi.
- Srčanosudovni poremećaji
Naglo pogoršanje hipoksemije i hiperkapnije praćeno je tahikardijom (ubrzan rad srca) i arterijskom hipertenzijom.
- Opšti znaci
Koža je cijanotična (modra), topla i vlažna. Lice je podbulo, oči sjajne, pogled blještav, egzoftalmusa (isturene očne jabučice). Izgled lica - žablji facies.
Na plućima postoji otežano disanje, kašalj sa iskašljavanjem, rad disajne muskulature je pojačan a sa pogoršanjem se javlja i abdominalni tip disanja. Kasnije je disanje površno.
Usled pogoršanje hipoksemije praćene hiperkapnijom nastaju oligurija (smanjeno izlučivanje mokraće), proteinurija i azotemija. Od velikog značaja je ii dehidratacija koja nastaje i veoma otežava ventilaciju.
Dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Dijagnoza hipoksemije postavlja se na osnovu anamneze, kliničke slike, objektivnog pregleda, rendgenografije pluća, EKG-a, analize gasova u arterijskoj krvi.[5]
Terapija[uredi | uredi izvor]
Lečenje pacijenata sa hipoksemijom izazvane hroničnom plućnom insuficijencijom a naročito njenim akutnim pogoršnjem, sprovodi se u specijalizovanim Pulmološkim jedinicama za intenzivnu negu i lečenje.
Tarapija obuhvata primenu kontinuirane oksigenoterapija uz kontrolu gasova u krvi, antibiotika, bronhodilatatora, kortikosteroida, rehidratacije i drugih simptomatskih lekova.[6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Arthur C. Guyton Medicinska fiziologija, Medicinska knjiga-Beograd-Zagreb 1990
- ^ Mathieu 2006.
- ^ K E Hobler and L C Carey Effect of acute progressive hypoxemia on cardiac output and plasma excess lactate. pubmed
- ^ Lorenzo Del Sorbo, Erica L. Martin, V. Marco Ranieri . Hypoxemic Respiratory Failure In: Murray & Nadel's Textbook of Respiratory Medicine, Robert J. Mason, V. Courtney Broaddus, Thomas R. Martin, Talmadge E. King, Dean E. Schraufnagel, John F. Murray and Jay A. Nadel (editors) . (5th izd.). Philadelphia: Saunders Elsevier. 2010. ISBN 978-1-4160-4710-0. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ Gilles Bouvenot, Pathologie médicale : pneumologie, néphrologie, cancérologie, nutrition, Masson, Paris, 1994
- ^ Kane B, Decalmer S,O Driscoll BR. Emergency oxygen therapy: from guideline to implementation.. Breathe. 9: 247—254. 2013. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Altland PD, Brubach HF, Parker MG, Highman B. (januar 1967). „Blood gases and acid-base values of unanesthetized rats exposed to hypoxia.”. Am J Physiol. 212 (1): 142—148. PMID 6015996. doi:10.1152/ajplegacy.1967.212.1.142..
- Cain SM. (septembar 1965). „Appearance of excess lactate in anesthetized dogs during anemic and hypoxic hypoxia”. Am J Physiol. 209 (3): 604—610. PMID 5837745. doi:10.1152/ajplegacy.1965.209.3.604..
- HUCKABEE WE. (februar 1958). „Relationships of pyruvate and lactate during anaerobic metabolism.”. I. Effects of Infusion of Pyruvate or Glucose and of Hyperventilation. J Clin Invest. 37 (2): 244—254..
- Mathieu, Daniel (2006). Handbook on Hyperbaric Medicine. Springer. ISBN 978-1-4020-4376-5.
- William P., PhD. Fife; Jolie, PhD. Bookspan. Jain, Kewal K. (2004). Textbook of Hyperbaric Medicine. Seattle: Hogrefe & Huber Publishers. ISBN 978-0-88937-277-1.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Klasifikacija |
|---|
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
