Hrišćanska socijalna partija (Austrija)
Hrišćanska socijalna partija (nem. Christlichsoziale Partei (CS)) je bila austrijska desničarska politička partija koja je delovala od 1893. do 1933. i prethodnik je savremene Austrijske narodne stranke (ÖVP).
Osnivanje[uredi | uredi izvor]
Stranku je osnovao Karl Luger koji ju je razvio iz hrišćanskog socijalnog pokreta i hrišćanskog radničkog socijalnog kluba. Bila je orijentisana ka buržoaziji i političkom katolicizmu. Bilo je mnogo sveštenika u partiji, uključujući i austrijskog kancelara Ignaca Zajpela. Ovo je privuklo mnogo glasova među seoskim stanovništvom. Zbog njihove podrške Austrougarskoj monarhiji stranka je bila popularna i među plemstvom.
Od 1907. do 1911. bila je najjača stranka u donjem domu carevinskog saveta, ali je izgubila tu poziciju od Socijaldemokratske partije Austrije. Tokom Prvog svetskog rata, podržavala je vladu i njene odluke, ali kada se monarhija raspala 1918. stranka se zalagala za stvaranje republike i pristupanju Austrije Nemačkoj.
Stranka tokom prve republike[uredi | uredi izvor]
Od 1918. do 1920. stranka je bila u koaliciji sa socijaldemokratskom partijom. Međutim, posle izbora 1920, kao najjača partija, ušla je u koaliciju sa Velikonemačkom narodnom partijom i Landbundom. Svi kancelari Austrije od 1920, pa do Anšlusa su bili predstavnici Hrišćansko socijalne partije, kao i Vilhelm Miklas, predsedniik Austrije od 1928. do 1938. Od 1929 stranka je pokušala da stvori savez za Heimver pokretom. Zbog nestabilnosti ovog saveza, čelnici stranku su odlučili da reformišu koaliciju sa velikonemačkom partijom i Landbundom.
Patriotski front[uredi | uredi izvor]
U procesu stvaranja tzv. austrofašističke diktature, kancelar Hrišćanske stranke Engelbert Dolfus je pridodao Hrišćansku socijalnu stranku Otadžbinskom frontu. Posle Anšlusa, partija je zabranjena u martu 1938. i prestala je da postoji. Posle Drugog svetskog rata, stranka nije ponovo stvorena. Velika većina pristalica i političara stranke je mislilo da je ime stranke usko povezan sa austrofašizmom, pa su osnovali Austrijsku narodnu stranke (ÖVP), koja se može smatrati naslednikom Hrišćaansko socijalne partije.
Važniji članovi[uredi | uredi izvor]
- Valter Brajski
- Karl Bureš
- Engelbert Dolfus
- Oto Ender
- Karl Luger
- Mihael Majr
- Hans Pernter
- Rudolf Ramek
- Rihard Šmic
- Kurt fon Šušnig
- Ignac Zajpel
- Ernst Šteruvic
- Karl Vaugoin
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- (jezik: nemački)Institut Karl fon Vogelsang Institut za istraživanje istorije austrijske hrišćanske demokratije
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
