Jovan Janković Lunga
Jovan Lunga Janković | |
|---|---|
 Jovan Janković - Lunga | |
| Puno ime | Jovan Janković - Lunga |
| Datum rođenja | 1892. |
| Mesto rođenja | Vranje,  Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 1954. |
| Mesto smrti | Beograd,  FNR Jugoslavija |
Jovan Janković — Lunga (Vranje, 1892 — Beograd, 1954) bio je poznati beogradski trgovac, zadužbinar i dobrotvor. Vranju je ostavio zgradu Hirurškog odeljenja Vranjske bolnice i prvi teren za tenis izgrađen još 1924. godine.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Jovan Janković - Lunga je rođen 1892. godine u Vranju kao najstarije od šestoro dece. Rastao je u strogom i patrijarhalnom okruženju, i uprkos tome, sa jedanaest godina odlazi u Beograd da radi kao šegrt u staklari. Sa šesnaest godina upisuje večernju trgovačku školu. Ubrzo se zapošljava u najvećoj štofari u Beogradu-manufakturnoj firmi Anastasa Pavlovića. Kao dvadesetogodišnjak počinje da trguje i neumornim radom i čudesnom trgovačkom obdarenošću kupuje imanje na uglu Zorine (Ivana Milutinovića) i ulice Svetog Save gde je sagradio kuću u kojoj je danas rezidencija papskog nuncija. Posle Prvog svetskog rata ženi se Todorom Aramović iz viđene trgovačke i dobrostojeće građanske porodice sa kojom dobija kćer Gordanu. Njegova četrdesetogodišnja supruga gine u saobraćajnoj nesreći a u znak sećanja na nju, njegova tek izgrađena kuća na Dedinju dobija ime - Vila Toda. Nekoliko godina posle pogibije supruge, Lunga se ženi po drugi put, Kragujevčankom, ćerkom generala Đorđa Mihailovića.[1]
Plemenitosti humanost[uredi | uredi izvor]
Jovan Janković–Lunga je bio dobar i plemenit čovek. Mislio je ne samo na sebe i svoju porodicu, nego i na druge nevoljnike kojima je pomoć bila potrebna. Kad god je boravio u svom rodnom mestu davao je nesebične priloge za gradsku čitaonicu, crkvu, gimnaziju i siromašne. Prilikom jednog dolaska u Vranje, zapazio je siromašnog i neukog dečaka od četrnaest godina koga je odveo za Beograd, da mu bude pomoćnik i čovek od poverenja. Tako je Lunga razmišljao, ali dolazi 1941. godina i ratna vremena koja donose novi poredak. Lungi biva oduzeta kuća na Dedinju da bi se u nju uselio funkcioner Boris Kidrič, a četvorosobni stan u centru Beograda zauzeo je njegov čovek od poverenja, njegov Vranjanac koji se brzo snašao u „partizanskim vodama“. Lunga je sa porodicom živeo u garsonjeri za kućepazitelja. Danas ulica pored Gradske bolnice u Vranju nosi ime Jovana Jankovića- Lunge.
Jovan Janković - Lunga je umro u Beogradu 1954. godine. [2]
Veliki dobrotvor male bolnice[uredi | uredi izvor]
Jovan Janković - Lunga, odlučio je da sagradi i opremi, o svom trošku, Hirurški paviljon, zdanje vredno milion ondašnjih dinara, koji je osvećen 17. jula 1938. godine.[3] Osnivač i šef Hirurškog odeljenja bio je dr Slobodan Palamarević, prvi i jedini specijalista Vranjske bolnice u to vreme. Otvaranju su prisustvovale brojne uvažene zvanice, a svaka zvanica je dobila poziv na štampanoj dopisnice sledeće sadržine: [4]
Na pozivnici se vidi grb države i naziv nekadašnje bolnice Banovinska bolnica Vardarske banovine u Vranju.
Na dan 17. jula 1938. g. završiće se osvećenje novog hirurškog paviljona, koji poklanja Vardarskoj banovini za Banovinsku bolnicu u Vranju plemeniti darodavac g. JOVA S: JANKOVIĆ iz Vranja, trgovac u Beogradu. Osvećenje i predaja paviljona od strane zadužbinara izvršiće se pomenutog dana u 10.30 u prostorijama paviljona. Uprava Banovinske bolnice u Vranju ima čast umoliti vas da izvolite prisustvovati ovom svečanom činu. Vranje, 8. jula 1938. g. UPRAVA
Bolnice[uredi | uredi izvor]
Slobodan Palamarević je vrlo uspešno vodio paviljon i u tom poslu postao pravi majstor kakvih u gradu nije bilo. On je bio prvi hirurg Vranja. Paviljon je poslužio ne samo građanima Vranja već i ljudima iz drugih krajeva, pa su se u njemu lečili stanovnici okolnih sela i Kosmeta. Ako se uzme u obzir da je vreme od 1929. godine do nemačkog napada na Kraljevinu Jugoslaviju bilo vreme besparice u gradu i zemlji, onda se može zaključiti da je paviljon bio skup i veliki dar Vardarskoj banovini u Vranju. [4]
Razvoj teniskog sporta u Vranju[uredi | uredi izvor]
Po kazivanju Jovice Avramovića, advokata iz Vranja posle oslobođenja od Turaka 1878. godine Vranje je postalo najveći grad na granici između ondašnje Srbije i Otomanskog carstva. U Vranje su, po službenoj dužnosti, dolazili mnogi stručni kadrovi iz Srbije. Istovremeno, Turci su u Vranje slali svoje službenike višeg ranga kako bi se politički odnosi između dveju država normalizovali. Tako je Turska akreditovala trgovinskog konzula sa sedištem u Vranju. Turski Konzul bio je čovek visokog obrazovanja koji je pored diplomatskih dužnosti, voleo da se bavi sportom - tenisom. U to vreme, u Vranju nije bilo nikakvih sportskih terena. Na svoj zahtev dobija odobrenje tadašnjih vlasti da može sebi da izgradi tenisko igralište na prostoru sadašnje Crkve Svete Trojice, što i on čini, te prva lopta „belog sporta“ počinje da leti na tom igralištu negde oko 1903. godine. Dolaze zatim Balkanski ratovi i Prvi svetski rat. Da bi se rekreirali, Nemci i Austrijanci su na mestu gde je danas dečije igralište u gradskom parku izgradili sebi tenisko igralište po svim propisima.
Vranjanac Marko Avramović, nakon studija medicine u Beču, kao oduševljeni zaljubljenik u teniski sport, okuplja oko sebe prijatelje sa željom da osnuju teniski klub. Tim povodom se obraćaju Jovanu Jankoviću – Lungi, koji je inače bio zet po sestri Marku Avramoviću. Lunga sa oduševljenjem prima ove mlade ljude u Beograd i daje im neophodna novčana sredstva za izgradnju teniskog terena. Igralište je završeno ali se pojavljuje problem nabavke rekvizita, koji rešava isti donator. Iz zahvalnosti prema donatoru, klub dobija ime Teniski klub „Lunga“ – Vranje, i pod tim imenom klub je zaživeo davne 1924. godine.[2]
Godine 1954. proslavljajući tridesetogodišnjicu osnivanja kluba, u Vranju je organizovano međunarodno tenisko takmičenje na kome su učestvovali teniseri Jugoslavije, Grčke, Turske, Egipta i Urugvaja.
Godine 2018. devedeset i četiri godine nakon osnivanja prvog teniskog kluba, ovaj sport je i dalje popularan među Vranjancima. Na tri otvorena i jednom pokrivenim teniskiom terenu na šljaci, u zavisnosti od sezone, ovim sportom bavi se stotinak dece uzrasta 12-14 godina i 40-tak starijih rekreativaca.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Antić, Vukašin. Bolnica u Vranju : (hronika). Vranje: Vranjske, 2003. str. 138—142. ISBN 978-86-84287-00-9.
- ^ a b Zdravković Džonov, Ljubica. Znameniti Vranjanci. Vranje: Istorijski arhiv "31. januar", 2015. str. 173—181. ISBN 978-86-88105-13-2.
- ^ „Politika”, 18. jul 1938
- ^ a b Simonović, Rista M. Društvena istorija Vranja : od kraja 19. do kraja 20. veka. Vranje: Istorijski arhiv "31. januar" : Grad Vranje, 2013. ISBN 978-86-88105-09-5.