Jovan Šurdilović
| Jovan Šurdilović | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1938. |
| Mesto rođenja | Niš, Kraljevina Jugoslavija |
| Umetnički rad | |
| Polje | Umetnička fotografija |
Jovan Šurdilović (Niš, 1938[1]) niški je majstor fotografije starije generacije, savremenik mnogih događaja koje je sačuvao na svojim fotografijama. Po vokaciji istoričar, fotografijom se bavi od gimnazijskih dana. Svojim aparatom sa jasno izgrađenim stilom i fotografskom veštinom, Jovan je beležio više od 50 godina sve važnije događaje u Nišu i širom Srbije i Balkana. Do danas, imao je nekoliko kolektivnih i samostalnih izložbi umetničkih fotografija. Za svoje uspešno bavljenje fotografijom dobijao je nagrade i priznanja, od kojih je najznačajnija Nagrada grad Niša „11. januar”. Živi i stvara u Nišu.[2]
Život i delo
[uredi | uredi izvor]Jovan Šurdilović rođen je u Nišu u poznatoj i poštovanoj niškoj porodici Šurdilović, zajedno sa još dvoje braće. Druženje sa fotoaparatom počeo je kao učenik Prve niške gimnazije gde je bio aktivni član foto kino kluba, ili kako Jovan to kaže:
Svratio sam da vidim šta ima tamo, zaljubio se u fotografiju na prvi pogled i ta ljubav traje duže od četiri decenije.
Popularni „Šurda”, kako ga zovu i obraćaju mu se nišlije, završio je istoriju i geografiju, osam godina je radio sa decom u Pionirskom domu u Nišu, a onda prešao u Zavod za zaštitu spomenika kulture u Nišu, odakle je 2005. godine otišao u zasluženu penziju
Slikao je poznate ličnosti i obične ljude na ulicama Niša. U njegov foto-objektiv „stali su”: svi glumci niških filmskih susreta (uključujući i filmske dive Itau Rinu, Elizabet Tejlor i njenog supruga Ričard Barton), kralj fudbala Pele, svetski pijanista Svjatislav Rihter, legendarni sovjetski golman Lav Jašin.
Ovekovečio je na svojim fotografijama i razvoj grada, rušenje i izgradnju, seču topola u Ulici Petog kongresa, danas Pašićevoj, prekopavanje trga ispred hotela „Ambasador”, skidanje kaldrme u glavnoj ulici, uklanjanje parking satova, izgradnju podzemnih tržnih centara, mostova na Nišavi i još mnogo mnogo toga. Iako je istoričar po profesiji, film i fotografija su mu posebne ljubav. Spojio ih je sa istorijom, i tako što na svojim fotografijama i filmu čuva istoriju mnogih događaja u Nišu. A to je radio, kako sam kaže, jer ...
Imam ljubav prema gradu i ono što sam napravio, to je iz ljubavi prema gradu znajući da cenim i da volim grad u kom sam rođen.
- Hroničar Filmskih susreta u Nišu
Jovan Šurdilović je od osnivanja Filmskih susreta u Nišu 1966. godine, postao njihov hroničar i jedini fotograf koji je do 2016. godine fotografisao sve Filmske susrete u Nišu.[3]
Fotografisao je na stotine glumaca, među kojima na njegovim fotografijama posebno mesto zauzimaju Elizabete Tejlor i Ričarda Bartona. Ali nisu samo oni, mada su ipak oni najveće zvezde Jovanovih slika.
Na pola veka festivala (2015) Jovan kaže da će nastaviti da slika ovaj kulturni događaj u Nišu sve dok god bude živ i dok god bude mogao da drži fotoaparat.[4]
- Krfu sa ljubavlju
Jova Šurdilović je kao najverovatnije jedan od većine u Srbiji koji u svom srcu nose sećanje na ostrvo Krf i epopeju srpske vojske nakon albanske golgote u Velikom ratu koja se okončala dolaskom na ovo „ostrvo smrti”.
Ovo ostrvo u svom ciklusu slika Ostrvo smrti i života-Krfu sa ljubavlju Jovan Šurdilović je ovekovečio objektivom svog fotoaparata. Na tim slikama on je za buduća pokolenja sačuvao način života ove ostrvske varoši i svu istinu i surovost njene prolaznosti.[5]
Poseban pečat svim prikazanim sadržajima daje pravoslavna hrišćanska kultura, sa monumentalnim građevinama među kojima na Jovanovim slikama dominira hram Sv. Spiridona zaštitnika krfa.
Ali na slikam iz ovog ciklusa Šurdilović nam pre svega priča priču o sakrifikaciji ove najveće grobnice srpskog naroda na Mediteranu, ne propuštajući priliku da zabeleži zemljište na kome su sahranjeni borci Drinske divizije.[a]
Dajući sadržajima starog i novog, tradicionalnog i modernog, hrišćanskog i paganskog, života i smrti, izvesnu vanvremenost (Šurdilovićeve), fotografije su i svojevrsni isečci iz realnosti u kojoj, kako veli pesnik, „razlike svih vremena ćute”.[5]
Ovim ciklusom fotografija, Jovan Šurdilović kod posmatrača njegovih dela ne stvara samo vizuelni doživljaj o prošlim vremenima, već u njegovoj psihi pokreće želju da krene u sopstvenu avanturu i otkrije sve tajne ostrva Krf povezane sa slavnom srpskom istorijom iz perioda Velikog rata, i oda počast svojim precima bacanjem buketa cveća u „plavu grobnicu”.
Izložbe
[uredi | uredi izvor]- 2012. — Niš, Od kasabe do velegrada, Evropski kutak u Obrenovićevoj ulici.[6]
- 2015. — Niš, Krfu sa ljubavlju, Galerija SLU Niš paviljon u Tvrđavi.[5]
Nagrade i priznanja
[uredi | uredi izvor]- 2007. Nagrada grada Niša „11. januar”
Galerija
[uredi | uredi izvor]
Napomene
[uredi | uredi izvor]Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Čuva sadašnjost za buduće naraštaje („Glas javnosti“, 21. april 2007)
- ^ Jugpress (2018-08-29). „Jovan Šurdilović, čovek koji fotografskim aparatom beleži istoriju Filmskih susreta”. JUGPRESS (na jeziku: bošnjački). Pristupljeno 2024-01-18.
- ^ „Jovan Šurdilović, fotograf”. Zadužbina znanja, 2016. Arhivirano iz originala 23. 10. 2016. g. Pristupljeno 23. 10. 2016.
- ^ Vesti, Niške (2020-08-22). „JOVAN ŠURDILOVIĆ Fotografijama priča o glumcima”. Niške Vesti (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-18.
- ^ a b v g Miodrag Daja Anđelković, Jovan Šurdilović: Fotografije-Krfu sa ljubavlju, katalog za samostalnu izložbu, GSLU Niš, septembar 2015.
- ^ Jelena Cvetković, Izložba „Od kasabe do velegrada” u Nišu „Južne vesti” april 2012.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Izložba fotografija „Krfu u čast” Jovana Šurdilovića
- Sve godine festivala u objektivu Jovana Šurdilovića
| Međunarodne | |
|---|---|
| Ostale | |
