Anglo-španski rat (1654—1660)

Anglo-španski rat (1654—1660)
Bitka kod Santa Kruza de Tenerife
Vreme 1654-1660 Mesto Karibi, Španija, Jamajka, Španska Nizozemska, Kanarska ostrva Ishod Mir u Madridu 1667. i 1670.
Sukobljene strane
Engleska Francuska	Španska imperija

Anglo-španski rat (1654-1660) treći je ratni sukob između Engleske i Španije. U ovom ratu Engleska je osvojila Kajmanska ostrva, Jamajku, Denkerk i Mardik.

Uvod

Nastojanje Engleske da učestvuje u eksploataciji bogatstava prekomorskih zemalja i da se afirmira na svetskom moru dovelo je nužno do sukoba sa Špancima i Portugalcima koji su tamo energično suzbijali svaku pojavu drugih evropskih sila težeći da sačuvaju monopol u trgovini. Iz tih sukoba razvilo se gusarenje i piraterija koji su na pomorskim komunikacijama trajali do pred kraj 18. veka, a povremeno prerastali i u čitave ratove. Od 1585. godine do 1808. godine Engleska i Španija vode međusobno 9 pomorskih ratova. Period se poklapa sa postepenim jačanjem Engleske u kojoj buržoazija, materijalno nezainteresovanija za kolonijalnu ekspanziju, ima više udela u državnoj politici; i dekadencijom Španije koja sporo izlazi iz feudalnih okova. U svim tim ratovima Englezi su na moru bili u ofanzivi, mada su u početku bili slabiji. Na kraju je španska kolonijalna imperija bila iz osnova potresena, a Velika Britanija se razvila u najveći svetsku pomorsku silu.

Rat

Posle uspešno završenog Prvog anglo-holandskog rata, Engleska koja je obezbedila, proširila i učvrstila svoj udeo u svetskoj pomorskoj trgovini, ušla je u rat sa Španijom sa ciljem direktnog napada na španske kolonije. Leti 1654. godine opremljene su dve eskadre. Prva, od 25 brodova, upućena je krajem septembra iste godine u Sredozemno more pod komandom admirala Blejka. Blejk je prisilio papu Aleksandra VII i velikog vojvodu od Toskane da plate odštetu zbog pomaganja engleskog princa Ruperta i Holanđana u Prvom anglo-holandskom pomorskom ratu. Pošto je tuniski dej odbio da garantuje bezbednost engleskih brodova i građana od tuniskih gusara, Blejk je 9. aprila 1655. godine uplovio sa 15 brodova u dobro utvrđenu luku Porto-Farina, usidrio se ispred katerija i ućutkao ih nakon četvoročasovnog artiljerijskog boja. Engleske naoružane barkase prodrle su u unutrašnju luku i spalile 9 tuniskih ratnih brodova. Početkom juna Blejk je stigao pred Kadis i otpočeo blokadu luke i španske južne obale radi hvatanja Srebrne flote, ali se u septembru povukao. Drugu eskadru od 18 ratnih i 20 transportnih brodova sa 3000 vojnika poveo je admiral Vilijam Pen u Zapadnu Indiju. Oslanjajući se na ostrvo Barbados i prikupivši pojačanja sa engleskih poseda u Zapadnoj Indiji, Englezi su aprila 1655. godine iskrcali 7000 vojnika na Hispaniolu. Iskrcane trupe potukli su Španci 25. aprila, pa su otplovile za Jamajku i 10-17. maja osvojile slabo branjeno ostrvo. Blokada španske obale nastavljena je sredinom marta 1656. godine. Septembra iste godine Blejkova flota je presrela i nakon žestokog boja zarobila i potopila srebrnu flotu koja se vraćala iz Meksika u domovinu; drugu flotu potpuno je uništila 20. aprila 1657. godine u luci Santa Kruz de Tenerife.

Vidi još

• Anglo-španski rat (1585—1604)
• Anglo-španski rat (1625—1630)

Izvori

• Vojna enciklopedija, tom 1 (154. strana)