Armstrong Speri
| Armstrong Speri | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Armstrong Vels Speri |
| Datum rođenja | 7. novembar 1897. |
| Mesto rođenja | Nju Hejven, Konektikat, SAD |
| Datum smrti | 26. april 1976. (78 god.) |
| Mesto smrti | Hanover, Nju Hempšir, SAD |
| Zanimanje | pisac, ilustrator |
| Književni rad | |
| Žanr | književnost za decu |
Armstrong Vels Speri (7. novembar 1897 — 26. april 1976) je bio američki pisac i ilustrator literature za decu. Njegove knjige uključuju istorijsku fikciju i biografiju, često smeštene na jedrenjacima, i priče o dečacima iz Polinezije, Azije i domorodačkih američkih kultura. Najpoznatiji je po svojoj knjizi koja je 1941. osvojila Njuberijevu medalju - Call It Courage (Nazovi to hrabrost).
Rano školovanje za umetnika[uredi | uredi izvor]
Rođen kao treći i najmlađi sin biznismena u Nju Hejvenu, Speri je pohađao pripremnu školu Stamford od 1908. do 1915. godine. Njegov stariji brat Pol A. Speri je izumeo prve cipele za čamac, Speri Top-Sajder.[1] Pohađao je Ligu studenata umetnosti u Njujorku od 1915. do 1918. godine, gde je studirao kod F. Luisa Mora i Džordža Belouza. Potom je studirao na Jejlskoj školi umetnosti u jesen 1918. dok nije regrutovan u mornaricu Sjedinjenih Država na samom kraju Prvog svetskog rata.
Inspirisan čitanjem dela Hermana Melvila, Roberta Luisa Stivensona i Džeka Londona kao dečak, a zatim i dela Bele senke u južnim morima Frederika O'Brajena 1919. godine, putovao je po južnom Pacifiku od oktobra 1920. do maja 1921. na Tahiti, Raiatei, Bora Boru, Novi Zeland, Australiju, ostrva Fidži i Havaje. U decembru 1921, jedna od njegovih slika Južnih mora bila je izložena u Centru umetnosti u Njujorku.[2]
U leto 1922. godine, Sperija je sa Kenetom Emorijem, etnologom u Bišop muzeju u Honoluluu, upoznala njegova sestra En Kinir.[3] Proleće 1923. proveo je studirajući na Akademiji Kolarosi u Parizu, i nastavio da pohađa Ligu studenata umetnosti tokom 1920-ih i ranih 1930-ih.
Od septembra 1924. do maja 1925. bio je zaposlen kao pomoćnik Keneta Emorija na brodu Kaimiloa, jahti u vlasništvu Medforda Keluma, koja je plovila od Havaja do ostrva Faning, Božićnog ostrva, ostrva Malden, ostrva Penrin, Tahitija, Bora Bore, Raiatea na naučnim istraživanjima, iako nastavlja da slika i izlaže svoje radove u Honoluluu[4] pre nego što je otplovio u San Francisko u junu 1925.[5]
Vrativši se u Njujork 1925. godine, radio je u reklamnoj agenciji, „crtajući usisivače, flaše za mleko, Kembelovu supu, itd.“,[6] a zatim je imao stalan rad kao ilustrator romansi, prvenstveno za All-Story Love Stories za kompaniju Frank A. Mansej,[7] i avanturističke i ljubavne novinske serije za Metropolitan Newspaper Service/United Feature Syndicate, uključujući mnoge priče Mildred Barbur. Počeo je da piše svoje avanturističke priče o Južnim morima.[7] Ilustrovao je knjige i omote knjiga za druge pisce, uključujući prvo izdanje Tarzana i izgubljenog carstva Edgara Rajsa Barouza[8] 1929. i prvu od nekoliko knjiga koje će ilustrovati za Helen Folet, Magični prozori 1932. godine. Oženio se Margaret Robertson, doktorkom medicine i ćerkom knjižara i izdavača iz San Franciska A.M. Robertsona, 1930. godine, koju je upoznao na svom putovanju na Havaje 1925.[7]
Od ilustratora do nagrađivanog pisca[uredi | uredi izvor]
Prva Sperijeva knjiga, One Day with Manu (Jedan dan sa Manuom), živopisno ilustrovana priča o svakodnevnom životu na Bora Bori, pojavila se 1933. godine.
Sperijev pradeda je bio pomorski kapetan, i inspirisao je njegovu ljubav prema okeanu i njegovu knjigu All Sail Set o kliperskom brodu Flying Cloud (clipper) (Leteći oblak), koja mu je donela nagradu Njuberi 1936. Iako su se 1934. godine nastanili u Nju Kejnanu, u Konektikatu, Speri i njegova porodica živeli su u Santa Feu u Novom Meksiku godinu dana, što je poslužilo kao inspiracija za nekoliko knjiga, uključujući Wagons Westward: The Story of the Old Trail to Santa Fe (Kola ka zapadu: Priča o staroj stazi do Santa Fea) 1936, Little Eagle (Mali orao), Navaho Boy (Navaho dečak) 1938.
Macmillan Publishers objavio je 13. februara 1940. Call It Courage (Nazovi to hrabrost), priču o dečaku na ostrvu Hikueru u Polineziji koju je napisao i ilustrovao Speri. Odlikovan je Njuberi medaljom za 1940. godinu, 20. juna 1941. u Kembridžu (Masačusets), od strane Dečje bibliotekarske sekcije Američkog bibliotekarskog udruženja.[9] Kada je primio medalju, rekao je: „Bojao sam se da bi možda u Call It Courage koncept duhovne hrabrosti mogao biti previše odrastao za decu, ali prijem ove knjige je ponovo potvrdio uverenje koje sam dugo imao: da deca imaju dovoljno mašte da shvate svaku ideju i odgovore na nju, ako je to iskreno i bez pokroviteljskog tapšanja po glavi.”[10]
Speri je kupio farmu u Tetford Centru, u Vermontu, kasnih 1930-ih, a zatim se preselio u Hanover (Nju Hempšir), na početku Drugog svetskog rata. Godine 1944. osvojio je nagradu Dečjeg prolećnog festivala knjige New York Herald Tribune za Storm Canvas, priču o dečaku na američkoj fregati Munja iz 1814. godine, a 1949. godine osvojio je nagradu Klubova dečaka Amerike za juniorske knjige za The Rain Forest (Kišna šuma), izdanje 1947.[11]
Iako uspostavljen kao pisac, Speri je nastavio da ilustruje omote za druge poznate autore fantastike za mlade, uključujući Hauarda Pisa, Agnes D. Heves, Edgara Rajsa Barouza, Florens K. Mins i Hildegard Hothorn. Godine 1951. ilustrovao je adaptaciju Alena Čafija iz Longfeloove Priče o Hajavati.
Godine 1942. objavio je svoj jedini roman za odrasle čitaoce, No Brighter Glory (Nema svetlije slave), o porodici Astor.
Naslovi u štampi[uredi | uredi izvor]
Pored Call It Courage, koji se neprekidno štampa otkako je prvi put objavljen 1940. i preveden na desetine jezika, All Sail Set i Wagons Westward ponovo su izdati 1986. i 2001. godine, Fighting Sailor je ponovo izdat 2006. kao John Paul Jones, The Pirate Patriot od strane Sterling Point Books.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Decades of Boat Shoes and Sailing Footwear Perfection”. Arhivirano iz originala 27. 02. 2021. g. Pristupljeno 22. 06. 2023.
- ^ "Art: The December Exhibitions", December 18, 1921, The New York Times.
- ^ Krauss, Bob. Keneti: South Seas Adventures of Kenneth Emory. University of Hawaii Press, Honolulu, 1988
- ^ "Armstrong Sperry Has Prisoned the Elusive Atmosphere of the South Seas in Water Colors," by L. T. G. The Honolulu Advertiser, Sunday Morning, July 12, 1925.
- ^ Passenger Lists of Vessels Arriving at San Francisco, 1893–1953.
- ^ "Armstrong Sperry, 1940 Newberry Winner," by Doris S. Patee, Editor, Juvenile Books, Macmillan Company, New York, N.Y. The Library Journal, July 1941, Vol. 66, pp. 589–90.
- ^ a b v ARMSTRONG SPERRY (1897-1976)
- ^ Robert R. Barrett, "To Bora-Bora and Back Again: The Story of Armstrong W. Sperry." Burroughs Bulletin, Number 11 (New Series), July 1992, pp. 3–8.
- ^ Irvin Kerlan, Newbery and Caldecott Awards: A Bibliography of First Editions. University of Minnesota Press, Minneapolis, 1949, p.27
- ^ from "Acceptance Paper" by Armstrong Sperry, as appeared in Newbery Medal Books: 1922–1955, Bartha Mohoney Miller and Elinor Whitney Field, eds., Horn Book, Boston, 1955, p. 207.
- ^ Obituary, The New York Times, April 30, 1976.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Armstrong Sperry Papers in the de Grummond Children's Literature Collection — with biographical note
- Armstrong Sperry Papers, 1940–1967 in the Children's Literature Research Collection, University of Minnesota
- Armstrong Sperry at Library of Congress Authorities — with 54 catalog records
