Barotrauma pluća
Barotrauma pluća uzrokovana je dizbarizmom ili promenom pritiska tokom ronjenjem sa autonomnim podvodnim aparatom za disanje (SKUBA) ili tokokm slobodnog ronjenja na dah,[1] jer svaki zatvoreni prostor tela koji sadrži gas, ima tendenciju da se širi tokom uspona.
Nastaje usled prekomernog širenja pluća, jer svaki zatvoreni prostor tela koji sadrži gas, ima tendenciju da se širi tokom uspona kada se ronilac vraća na površinu bez izdisaja. Prema tome barotrauma može nastati kada vazduh ostane zarobljen u plućima, tokom spuštanja (negativna plućna barotrauma ili stiskanje pluća) ili tokom uspona (pozitivna plućna barotrauma poznata kao sindrom plućne prenaduvanosti.[2]
Komplikacije uključuju lokalnu infiltraciju gasa u oštećeno tkivo ili lokalnu cirkulaciju koja ometa funkciju organa ili dovodi do poremećaja cirkulacije.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Ronjenje u otvorenim vodama koje se obavlja vekovima unazad, dana je sve popularnije. U njemu uživaju i početnici i profesionalci. Mnogi ljudi rone radi rekreacije, takmičarskog sporta, komercijalnih aktivnosti i vojne obuke. Ronjenje kao profesija možda datira više od 5.000 godina, ali bolesti povezane sa ronjenjem nisu opisane sve dok Pol Ber nije pisao o kesonskoj bolesti 1878. godine, kada su simptomi ove bolesti primećeni kod radnika na izgradnji mosta nakon što su završili svoje smene pod vodom i vratili se na površinu. Ovi simptomi su uključivali vrtoglavicu, otežano disanje i oštar bol u stomaku ili zglobovima. Kesonski radnici koji su često govorili da se osećaju dobro dok rade, da je to zato što su odmorni na početku smene u poređenju sa iscrpljenošču koju su osećali po završetku radnog dana. Radnici bi često imali intenzivne bolove u leđima zbog kojih su se savijali, i zbog čega je kesonska bolest dobila nadimak "zavoji".[3]
Epidemiologija
[uredi | uredi izvor]Širom sveta ima 9 miliona ronilaca, od kojih se tri miliona nalaze u Sjedinjenim Državama. Prosečna starost ronilaca je 30 godina, a 60% su muškarci, dok su 40% žene.[4] Pregled podataka o smrtnim slučajevima pokazuje da je barotrauma najčešće prijavljivana povreda vezana za ronjenje. Otprilike:[3]
- 80% povreda je povezano sa barotraumom uha i sinusa;
- 15% povreda je posledica barotraume pluća, uključujući arterijsku gasnu emboliju.
- 5% oštećenja je posledica gastrointestinalne, stomatološke, barotraume stiskanja maske ili odela.
Većina smrtnih slučajeva u ronjenju je posledica utapanja, aterosklerotične bolesti srca i arterijske gasne embolije uzrokovane barotraumom pluća, na šta ukazuju specijalizovane obdukcije i procedure izveštavanja.[5]
Patofiziologija
[uredi | uredi izvor]Barotrauma je povreda koja nastaje zbog razlike u pritisku između gasa unutar ili izvan tela i pritiska okolnog gasa ili tečnosti usled prekomerne napetosti ili sila smicanja usled ekspanzije gasa unutar ili pod pritiskom koji se hidrostatički prenosi kroz tkiva.
Alveole su najmanje jedinice pluća u kojima se odvija razmena kiseonika i ugljen-dioksida. Pod smanjenjem pritiska i povećanjem zapremine, alveole će puknuti zajedno sa okolnim krvnim sudovima. Alveole će biti preplavljene krvlju i ostacima i srušiće se. Alveole se nalaze centralno i periferno. U zavisnosti od lokacije rupturiranih srušenih alveola, vazduh će iscuriti. Generalno, vazduh putuje do pet oblasti u telu.[6] Može da se kreće centralno do medijastinuma, izazivajući pneumomedijastinum, pneumperikardijum, a zatim prema glavi i vratu, manifestujući se kao potkožni emfizem, ili prati duž jednjaka i izaziva pneumoperitoneum. Može da putuje periferno do pleuralnih prostora izazivajući pneumotoraks ili tenzioni pneumotoraks. Alveolarni vazduh može ući u kapilarne krvne sudove, plućne vene i centralnu cirkulaciju, formirajući vazdušnu gasnu emboliju, tešku po život i opasan događaj.[7]
• Isto se dešava i sa gasom zarobljenim u šupljim organima tela, ukoliko iz njih kroz telesne otvore ne izlazi višak gasa. (desno)
Terapija
[uredi | uredi izvor]Ronilac treba da bude stabilizovan osnovnim i naprednim srčanim životom. Intravenski pristup treba dobiti zajedno sa primenom dodatnog kiseonika. Preporučuje se primena kristaloidne intravenske tečnosti za hidrataciju. Izvršite intubaciju kod pacijenata koji imaju nestabilne disajne puteve ili imaju upornu hipoksiju uprkos disanju 100% kiseonika.
Za blage slučajeve pneumomedijastinuma nije potreban poseban tretman, jer će se vazduh sam resorbovati. Dopunski kiseonik se može inicirati za osobe koje doživljavaju hipoksiju. Veće koncentracije kiseonika povećavaju brzinu reapsorpcije vazduha.[6] Pneumotoraks se može povući bez lečenja ili zahtevati torakostomiju grudnom cevi. Tenzijski pneumotoraks zahteva torakostomiju grudnog koša da bi se drenirao vazduh i smanjio pritisak kako bi se omogućio protok krvi i funkcija cirkulacije.[6]
Lečenje arterijske gasne embolije povezane sa plućnom barotraumom bi idealno trebalo da se završi u prva dva sata. Ovo pruža najveću korist i najbolje šanse za potpuno rešavanje simptoma. Svako kašnjenje u rekompresiji i hiperbaričnoj terapiji kiseonikom (HBOT) duže od šest sati povezano je sa lošijim ishodima. Rekompresijsku terapiju treba da radi u ronilačkoj komori medicinsko osoblje sertifikovano u hiperbaričnoj medicini. Indikacije za rekompresijsku terapiju uključuju povredu kičmene moždine i neurološka oštećenja.
Pacijentima koji su ozbiljno bolesni i ne reaguju na početni tretman može biti potrebna dekompresija sa višim pritiskom na 4 do 5 atmosfera apsolutnog pritiska i može biti potreban gas za disanje od 50% smeše helijuma/50% kiseonika (helioks).
Iako su rađena istraživanja o upotrebi surfaktanata koji se daju pre dubokih ronjenja, ono je još uvek u fazi istraživanja.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Russi EW. Diving and the risk of barotrauma. Thorax. 1998 Aug;53 Suppl 2(Suppl 2):S20-4.
- ^ Buzzacott P, Denoble PJ, editors. DAN Annual Diving Report 2018 Edition: A Report on 2016 Diving Fatalities, Injuries, and Incidents [Internet]. Divers Alert Network; Durham (NC): 2018.
- ^ a b Kennedy-Little, Dawn; Sharman, Tariq (2024), Pulmonary Barotrauma, StatPearls Publishing, PMID 32644719, Pristupljeno 2024-07-19
- ^ Penrice D, Cooper JS. StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing; Treasure Island (FL): Nov 28, 2022. Diving Casualties.
- ^ Casadesús, Josep M.; Aguirre, Fernando; Carrera, Ana; Boadas-Vaello, Pere; Serrando, Maria T.; Reina, Francisco (2018-02-19). „Diagnosis of arterial gas embolism in SCUBA diving: modification suggestion of autopsy techniques and experience in eight cases”. Forensic Science, Medicine and Pathology. 14 (1): 18—25. ISSN 1547-769X. doi:10.1007/s12024-018-9951-4.
- ^ a b v Bove, Alfred A. (2014-06-15). „Diving Medicine”. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. 189 (12): 1479—1486. ISSN 1073-449X. doi:10.1164/rccm.201309-1662ci.
- ^ Neuman, Tom S; Jacoby, Irving; Bove, Alfred A (1998). „Fatal Pulmonary Barotrauma due to Obstruction of the Central Circulation with Air”. The Journal of Emergency Medicine. 16 (3): 413—417. ISSN 0736-4679. doi:10.1016/s0736-4679(98)00006-7.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor] | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
