Bitka za Mobil

Bitka za Mobil
Deo Američkog građanskog rata
Bitka u zalivu Mobil 5. avgusta 1864: južnjačka flotila dolazi sa leve strane, predvođena oklopnjačom Tenesi. Na desnoj strani, severnjački monitor Tekumseh tone.
Vreme 5. avgust 1864. Mesto Mobil (Alabama), SAD Ishod Pobeda Unije, blokirana najveća luka Konfederacije na istočnoj obali Atlantika.
Sukobljene strane
SAD	Konfederativne Američke Države
Komandanti i vođe
Dejvid Feregat Gordon Grejndžer	Frenklin Bjukenon
Jačina
9 fregata i korveta 4 monitora 10 topovnjača	1 oklopnjača 4 topovnjače
Žrtve i gubici
1 monitor	čitava flota uništena

Bitka za Mobil (engl. Battle of Mobile Bay), vođena od 5. do 23. avgusta 1864, bila je deo Američkog građanskog rata.

Pozadina

Bitka za Mobil na mapi zapadnog ratišta Američkog građanskog rata (1861-1865).

Mobil u državi Alabama je luka na obali Atlantskog okeana u istoimenom zalivu na ušću reke Mobil. U Američkom građanskom ratu bio je jedina veća luka Konfederacije za brodove koji su se iz Zapadne Indije i Evrope probijali kroz pomorsku blokadu Severa, kao i značajan industrijski centar (brodogradnja i industrija pamuka i hartije).

Nakon gubitka Nju Orleansa (1. maja 1862) i Misisipija (padom Viksburga 3. jula 1863), Mobil je postao najvažniji izvor snabdevanja za trupe konfederacije na zapadnom ratištu Američkog građanskog rata.

Suprotstavljene snage

Na strani Konfederacije, glavni (jugoistočni) ulaz u zaliv Mobil branili su tvrđava Morgen (engl. Fort Morgan) na rtu Mobil (ukupno 45 topova) i tvrđava Gejns (engl. Fort Gaines) na ostrvu Dofin (engl. Dauphin Island). Sem toga, ulaz je bio zatvoren šipovima, a najdublji pojas trorednom minskom preprekom. Prepreke je branila flotila Juga (1 oklopnjača i 4 topovnjače, ukupno 50 topova).

Na strani Unije, forsiranje ulaza povereno je admiralu Dejvidu Feregatu sa 9 fregata i korveta, 10 topovnjača i 4 monitora - sa ukupno 230 topova. General Gordon Grejndžer (engl. Gordon Granger) imao je zadatak da se sa 4.000 ljudi 3. avgusta 1864. noću iskrca na ostrvo Dofin, i da iz pozadine napadne tvrđavu Gejns.

Bitka

U 7 časova 5. avgusta, admiral Feregat je počeo forsiranje ulaza u zaliv u dve kolone. Pored svakog od 7 brodova leve kolone, zaštićenih oklopom od lanaca, čelni opremljeni i pramčanom minolovkom, nalazila se po jedna topovnjača spremna da u slučaju havarije tegli brod. desna kolona od 4 monitora podržavala je levu i privlačila na sebe vatru sa tvrđave Morgen. Dolaskom na minsku prepreku, čelni monitor Tekumseh (engl. USN Tecumseh) udario je na minu i potonuo. To je izazvalo zabunu i neodlučnost na sledećim brodovima u koloni, ali je Feregat, treći u levoj koloni, energično nastavio forsiranje minske prepreke, ušao u zaliv, i uništio sve brodove Juga u Mobilu.

Posledice

Tvrđava Gejns zauzeta je 7. avgusta, a tvrđava Morgen 23. avgusta. Padom Mobila Jug je izgubio svoje jedino veće uporište na istočnoj obali, a njegova ratna mornarica prestala je da postoji.

Literatura

• Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 5), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1973).