Intergalaktička zvezda
Intergalaktička zvezda je zvezda koja se ne nalazi unutar neke galaksije. Ove zvezde bile su izvor mnogih diskusija naučne zajednice u kasnim devedesetim godinama prošlog veka i generalno se smatra da su ili rezultat spajanja galaksija ili par binarnih zvezda koji se kreću preblizu crne rupe (koja se može naći u centru mnogih galaksija).
Otkriće[uredi | uredi izvor]
Verovanje da zvezde postoje samo u galaksijama je opovrgnuto 1997. godine otkrićem intergalaktičkih zvezda.[1] Prve intergalaktičke zvezde su otkrivene u galaktičkom klasteru Devica, gde se sada pretpostavlja da postoji više od trilion takvih zvezda.[2]
Otkriće intergalaktičkih zvezda se odnosi na "nestali Barionski problem[3]". Barioni su klasa podatomskih čestica u koju spadaju i protoni i neutroni koji sačinjavaju srž atoma u normalnoj materiji. Nestali Barionski problem je identifikovan mnogim teorijama stvaranja i evolucije univerzuma, što smatra da treba da postoji biše bariona nego što su naučnici otkrili.[4]
Formacija[uredi | uredi izvor]
Iako je način na koji su ove zvezde stvorene i dalje misterija, najčešća teorija je da spajanje dve ili više galaksija može baciti nekolicinu zvezda u veliki i prazan intergalaktički prostor. Iako se zvezde najčešće nalaze unutar samih galaksija, mogu biti izbačene gravitacionim slama pri spajanju galaksija. Veruje se da ove intergalaktičke zvezde mogu postati od ekstremno malih galaksija jer je zvezdama lakše da pobegnu iz gravitacionog polja male galaskije.[5]
Druga teorija tvrdi (čiji primer je prikazan na donjoj slici) da zvezde mogu izbačene iz svoje galaksije od strane supermasivnih crnih rupa. U slučaju ove teorije, veruje se da je intergalaktička zvezda u toku svog razvitka deo binarnog zvezdanog sistema, gde je jedna od zvezda uvučena u supermasivnu crnu rupu u centru galaskije a druge su izbačene iz iste nakon boravka preblizu pomenute crne rupe. Zvezda koja je izbačena iz centra galaksije putuje velikom brzinom da bi izbegla gravitacionu silu galaksije, i sada se naziva hiperbrzinska zvezda.[6]
Istorija opservacije[uredi | uredi izvor]
Godine 1997, teleskop Habl je otkrio veliki broj intergalaktičkih zvezda u galaktičkom klasteru Devica. Kasnije, devedesetih godina prošlog veka, naučnici su otkrili novu grupu intergalaktičkih zvezda u galaktičkom klasteru Peć.
U skorije vreme, astronomi su primetili bledi sjaj koji može biti produkt intergalaktičkih zvezda. Ovo otkriće sugeriše da skoro polovina svih zvezda u univerzumu može boraviti izvan poznatih galaksija: "Ova otkrića proističu iz Kosmičkog Infracrvenog Pozadingkog Eksperimenta (KIPE), koji je kratko leteo u svemiru 2010. i 2012. godine na zvučnoj raketi. Dok se KIPE nalazio iznad Zemljine atmosfere posmatrao je pet različitih regiona u svemiru, svaki oko minut, sakupljajući što je više moguće čestica kosmičkog svetla. Letovi su se odvijali u različito vreme u godini [...] Ali, kada su Zemcov i njegove kolege počele da proučavaju dobijene podatke otkrili su da uslikano svetlo nije dovoljno crveno da bi poticalo od neke antičke galaksije. Mora da je svetlo dopiralo od nečeg mnogo bližeg i mnogo modernijeg, kako oni kažu - od običnih zvezda."[5]
Neki astronomi izveštavaju da su identifikovali preko 675 zvezda na ivici Mlečnog puta, između galaksije Andromera i Mlečnog puta. Tvrde da su ove zvezde hiperbrzinske (intergalaktičke) zvezde koje su izbačene iz galaktičkog centra Mlečnog puta. Ove zvezde su crveni džinovi, što znači da sadrže veliku količinu metala što navodi na galaktičko poreklo, jer zvezde koje se nalaze na ivici galaksije imaju manjak metala i starije su.[7]
Godine 2005, u Astrofizičkom Centru Smitsonijan, Voren Braun i njegov tim pokušao je da izmeri brzinu hiperbrzinskih zvezda koristeći Doplerovu Tahniku po kojoj se svetlo posmatra radi uočavanja sličnih promena koji se pojavljuju u zvuku kada se objekat udaljava ili približava nečemu. Ali otkrivene brzine su samo minimalno procenjene jer u realnosti njihova brzina može biti veća od brzine koje su otkrili ovi istraživači.
Masa[uredi | uredi izvor]
Iako se precizna masa ovih zvezda ne može znati, procenjuje se da one zajedno čine do 10 procenata galaktičkog klastera Devica. Ovo znači da, najevrovatnije, ove zvezde kolektivno imaju veću masu od svih čestica pronađenih u 2500 galaksija koje formiraju galaktički klaster Devicu.
Lokacija[uredi | uredi izvor]
Prve intergalaktičke zvezde su otkrivene galaktičkom klasteru Devica. Ove zvezde formiraju masivnu grupu udaljenu oko 300000 svetlosnih godina od najbliže galaksije.
Oko 675 ovakvih zvezda je otkriveno na ivici galaksije, između Andromeda galaskije i Mlečnog puta.[7]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Centar za Vesti - Habl pronašao međugalaktičke zvezde (01/14/1997) - Uvod”. HablSajt. 14. 01. 1997. Pristupljeno 09. 12. 2010.
- ^ „Centar za Vesti - Habl pronašao međugalaktičke zvezde (01/14/1997) - Obaveštenje”. HablSajt. 14. 01. 1997. Pristupljeno 09. 12. 2010.
- ^ „Kolosalni oblak gasa otkriven oko Mlečnog puta”. Svemir. Pristupljeno 03. 1. 2015.
- ^ Čoi, Čarls K. „Izgubljen u svemiru: Polovina svih zvezda lebde slobodne od galaksija”. Svemir. Purč. Pristupljeno 03. 1. 2015.
- ^ a b Vice, Aleksandra. „Polovina zvezda luta van galaksija”. Priroda. Izdavačka grupa Priroda. Pristupljeno 03. 1. 2015.
- ^ Brit, Robert Roj. „Zvezde u egzilu: članovi Mlečnog puta”. SAD danas. Space.com. Pristupljeno 04. 1. 2015.
- ^ a b Salisberi, Dejvid. „Crvene zvezde projektovane od galaksije pronađene u međugalaktičkom svemiru”. univerzitet Vanderbilt. univerzitet Vanderbilt. Pristupljeno 03. 1. 2015.