Karnatski ratovi
| Karnatski ratovi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bitka kod Plesija | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Velika Britanija |
 Kraljevina Francuska | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Robert Klajv | Žozef Fransoa Dipleks | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| laki | teški | ||||||||
Karnatski ratovi (engl. Carnatic Wars) vođeni su sredinom 18. veka između Francuske i Velike Britanije za kolonijalnu prevlast u Indiji. Naziv su dobili po jugoistočnoj obali indijskog podkontinenta. Bili su ograničenih razmera; vođeni su, uglavnom, snagama istočnoindijskih kompanija dveju zaraćenih zemalja uz podršku indijskih feudalaca.[1]
Prvi Karnatski rat[uredi | uredi izvor]
Prvi Karnatski rat (1746—1748) izbio je kao odjek rata za austrijsko nasleđe. Francuzi su, u početku, pokušali da na podrućju Azije ostanu neutralni, da pregovorima sa Britancima osiguraju nesmetani rad svojoj kompaniji. Britanska vlada je, međutim, odbila svaki sporazum. Neprijateljstva su izbila posle zarobljavanja francuskih trgovačkih brodova. U nemogućnosti da se sam odupre britanskim snagama, francuski guverner u Indiji Dipleks pozvao je u pomoć flotu sa Mauricijusa koja je, posle duže opsade, uspela da zauzme Madras. Ahenski mir je zaustavio dalje akcije, a Madras je vraćen Britancima.[1]
Drugi Karnatski rat[uredi | uredi izvor]
Drugi Karnatski rat (1749—1754) počeo je inicijativom Dipleksa, koji je želeo, koristeći se nezadovoljstvom domorodaca prema Britancima kao i dinastičkim borbama karnatskih feudalaca, da se osveti za izgubljeni Madras i proširi francuske posede. Posle ograničenih akcija, plašeći se zaoštravanja odnosa sa Velikom Britanijom u Severnoj Americi, francuska vlada smenila je Dipleksa i zaključila mir.[1]
Treći Karnatski rat[uredi | uredi izvor]
Treći Karnatski rat (1757—1763) vođen je u okviru sedmogodišnjeg rata. Francuzi, kao i u prvom ratu, nisu želeli da pogoršavaju svoj položaj u kolonijama i izbegavali su otvorena neprijateljstva. Bitka kod Plesija (juna 1757), posle koje je ceo Bengal pao u ruke Britanaca, odlučila je dalji tok događaja. Ograničeni samo na Pondišeri, bez šireg zaleđa, Francuzi su pokušali da pojačanjima iz metropole zaustave dalje nadiranje neprijatelja. Nekoordinirane akcije njihovih pomorskih i kopnenih snaga omogućile su Britancima da, najpre potuku njihovu flotu kod Madrasa, a zatim da unište i njihove snage na kopnu u blizini Vandivaša i osvoje Pondišeri. Time je rešena sudbina francuskih poseda u Indiji.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Rat za austrijsko nasleđe
- Sedmogodišnji rat
- Britanska istočnoindijska kompanija
- Francuska istočnoindijska kompanija
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 4), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 246
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, tom 4 (246)
