Klisura Ždrelo u selu Stogazovac

Klisura Ždrelo nalazi se na izlazu iz Stogazovca, iz pravca Knjaževca, 50 metara od poslednjih kuća. Usekla ju je Stogazovačka reka, koja se pre ulaska u Stogazovac naziva „Zubetinačka reka”. Klisuru Ždrelo mnogi nazivaju „Knjaževački Meteori” jer njene stene konfiguracijski podsećaju na popularne grčke „Meteore”.

Klisura Ždrelo spada u fluvio-denudacione oblike reljefa. Njena dužina iznosi oko 300 m. Usečena je u glinovite krečnjake i glince iz perioda donje krede. Sa njene desne strane nalazi se brdo Kulinja (540 m), a sa leve strane brdo Rudina (460 m). U klisuri, neposredno uz reku izdižu se krečnjačke stene specifičnih oblika do visine od 70 - 80 m. Najviše litice su Lisičiji i Zdravački kamen na desnoj strani klisure. Lisičiji kamen naziva se još „Momin kamen” ili „Devojački kamen”. Sa vrha ovog kamena pruža se predivan pogled na klisuru i selo. On se nalazi u središnjem delu klisure. Zdravački kamen izdiže se na samom ulazu u klisuru. Širina klisure u najužem delu, na samom dnu, iznosi 2 - 3 m. Ovo je bio jedini prolaz pre prosecanja puta kroz klisuru.

Na dnu klisure, u koritu reke, nalazi se izvor „svete vode” koga meštani nazivaju „Božja trpezica”. Smatra se da izvor nikada nije presušio i da ima lekovito dejstvo za očne bolesti. Pored njega pronađen je rimski žrtvenik. Dno izvora karakteristično je po velikom broju obrušenih blokova stena, preko kojih reka protiče u vidu slapova. Ovi blokovi doprineli su stvaranju velikih virova među kojima su poznati Sinji vir, Telči vir i najnizvodniji Petkovski vir. Telči vir dobio je ime tokom XIX veka kada su zbog velike suše stanovnici okolnih sela pojili stoku u njemu. Uzvodno od Telčeg vira nalazi se rupa u steni ispunjena rečnom vodom koja se naziva „bunar” i udubljenje u vidu kade u kamenom bloku kroz koje protiče reka u vidu slapa i spušta se u vir.

Zubetinačka reka protiče severozapadno od seoskog naselja Zubetinac, a nastaje spajanjem potoka na padinama Slemena. Najveća pritoka je Gladna reka koju prima sa desne strane. Gladna reka je nastala spajanjem nekih manjih reka koje se slivaju sa Krstaca.

Posebno mesto, među antropogenim vrednostima klisure, ima crkvica Vidovdan. Nju je prema predanju sagradio knez Lazar, a zbog nje meštani Stogazovca već vekovima slave Vidovdan.

Galerija

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
  Crkvica Vidovdan.
• 
• 

Film o Klisuri Ždrelo

Film o Klisuri Ždrelo u blizini Stogazovca

Spoljašnje veze

• Narodna biblioteka „Njegoš" u Knjaževcu