Kornilovljeva pobuna
| Kornilovljeva pobuna | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo revolucije u Rusiji | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
|
Ruska Vrhovna komanda Ruski caristi |
Privremena vlada Petrogradski sovjet | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
Lavr Kornilov  |
Aleksandar Kerenski Lav Trocki | ||||||
| Jačina | |||||||
| nekoliko kozačkih i jedna kavkaska konjička divizija | nekoliko hiljada naoružanih radnika | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| vojska se rasula, štab zarobljen | neznatni | ||||||
Kornilovljeva pobuna (rus. Корниловское выступление) bio je neuspeli pokušaj carističkog vojnog prevrata u Rusiji u septembru 1917. Iako nije uspela, pobuna najviših oficira ruske vojske protiv Privremene vlade Aleksandra Kerenskog otkrila je stvarnu slabost demokratskih partija na vlasti i bila je jedan od katalizatora Oktobarske revolucije.[1]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Neuspeh ruske letnje ofanzive kao posledica nedovoljnih priprema, rđavog rukovođenja, nezadovoljstva i antiratnog raspoloženja u vojsci i narodu, poljuljao je iz temelja pozicije Privremene vlade i ruske Vrhovne komande. U vreme duboke krize, koja je 16-17. jula dostigla vrhunac u spontanim demonstracijama radnika i vojnika koi su tražile da sva vlast pređe u ruke sovijeta, na čelo privremene vlade došao je, umesto Georgija Lavova, dotadašnji ministar vojske Aleksandar Kerenski. Pripremajući se za obračun sa sovijetima i preuzimanje sve vlasti u svoje ruke, Privremena vlada odredila je umesto generala Alekseja Brusilova za vrhovnog komandanta generala Lavra Kornilova. U njega su ruske demokratske partije (eseri i menjševici) uz podršku buržoazije i spahija, kao i anglo-francuski politički i vojni krugovi, polagali velike nade i videli ličnost sposobnu da silom uguši preteću sovjetsku revoluciju.[1]
Pobuna[uredi | uredi izvor]
U drugoj polovini avgusta 1917. Kornilov je prikupio oko Petrograda nekoliko kozačkih divizija pod izgovorom da zaštiti Petrograd od Nemaca, koji su pripremali ofanzivu prema Rigi, dok ih je, u stvari, pripremao i u septembru uputio u pohod protiv žarišta revolucije, Petrograda. Po Kornilovljevom naređenju, krenuli su s fronta prema Petrogradu 3. konjički korpus, neke kozačke jedinice i tzv. divlja divizija (sastavljena od kavkaskih muslimana - dobrovoljaca), ali nisu uspele da stignu do prestonice.[2] Radnici i seljaci, svrstani u odrede Crvene garde, isprečili su se pred kontrarevolucionarima, a radnici na železnici zaustavili su vojne transporte. Pod uticajem revolucionarne propagande boljševika, jedinice Kornilovljeve vojske otkazale su poslušnost oficirima i ubrzo se raspale. Napušten od vojnika, Kornilovljev štab uhapšen je bez otpora.[1]
Posledice[uredi | uredi izvor]
Posle izdaje Kornilova, Kerenski se proglasio za vrhovnog komandanta, a za načelnika uzeo je generala Mihaila Aleksejeva. Odlučujuća uloga revolucionarnih organizacija u onemogućavanju Kornilovljevog pohoda na Petrograd povećala je ugled Boljševičke partije u širokim narodnim masama, ali je i otvoreno pokazala potpunu nemoć demokratske Privremene vlade, koja nije imala naoružanih pristalica ni među radnicima i običnim vojnicima (koji su podržavali sovijete), ni među oficirima i kozacima (koji su većinom bili caristi, i podržali Kornilova). Tako se Privremena vlada u septembru 1917. održala uz pomoć sovijeta, ali je od istih tih sovjeta oborena već 25 oktobra (6. novembra) u Oktobarskoj revoluciji.[1]
U popularnoj kulturi[uredi | uredi izvor]
Kornilovljev puč detaljno je opisan u romanu Tihi Don, sovijetskog pisca Mihaila Šolohova.[3]
