Kuća Šandora Ćire Falcionea
| Kuća Šandora Ćire Falcionea | |
|---|---|
 Kuća Šandora Ćire Falcionea | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Sombor |
| Opština | Sombor |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1891 |
Kuća Šandora Ćire Falcionea je porodična kuća ekscentričnog somborskog bogataša i dobrotvora koja je sagrađena 1891. godine, na sredini desne strane Vojvođanske ulice u Somboru, nekada Bajskom sokaku, u Zapadnobačkom okrugu.[1][2]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Poznata somborska porodica Falcione bila je italijanskog porekla, a njen predak u Sombor se doselio početkom 19. veka, u vreme Napoleonovih ratova. Potomci ove, vremenom pomađarene porodice, bili su, tokom druge polovine 19. i početkom 20. veka, uspešni i imućni trgovci, zemljoposednici, privrednici, te gradski i županijski upravitelji, a najpoznatiji među njima bio je Šandor Ćira Falcione (1868-1944), sin imućnog Somborca Lorenca Lovre Falcionea. Svojim umećem stekao veliko imanje i između dva svetska rata. Ostao je upamćen kao ekscentrik, sa čudnim sklonostima i navikama, ali i kao dobrotvor.[2] Ćira Falcione i njegova supruga Elza poklonili su gradu Somboru, početkom četrdesetih godina 20. veka 170 jutara zemlje, sa pratećim zgradama, poljoprivrednim mašinama i oruđima, za otvaranje Poljoprivredne škole (posleratna somborska Poljoprivredna škola u znatnoj meri pokrenuta je na osnovu ove donacije).[2] Samo nekoliko dana nakon oslobođenja Sombora (21. oktobra 1944), na svom salašu uhapšeni su Ćira Falcione i njegova supruga Elza. Zvanično je upisano da su ubijeni 31. oktobra 1944. godine. Celokupna imovina i basnoslovno bogatstvo Ćire Falcionea odmah su nakon njegovog hapšenja pokradeni i razvučeni.[2][1]
Kuća u Vojvođanskoj ulici[uredi | uredi izvor]
Godine 1891. Šandor Ćira Falcione sagradio je na desnoj strani Vojvođanske ulice visoku prizemnu kuću, vilu u stilu eklekticizma, koju je projektovao arhitekta Erne Balaž, a sazidao Mijo Štrangarić.
Osnova kuće bila je podignuta u obliku stepenaste piramide. Središnji deo zgrade predstavlja ispad koji se završava trouglastim zabatom. Na ispadiu se nalalaze tri veća prozora a na zabatu su dva manja polukružna prozora. Polukružni otvor se nalazi na vrhu zabata, a iznad njega se uzdiže vrh sa trouglastim završetkom. Na oba krila zgrade nalaze se po dva polukružna prozora spojena u obliku dvojnog luka. Na desnom krilu zgrade nalazi se terasa u jonskom stilu, i od ulice je odvojena ogradom od kovanog gvožđa. Unutrašnjost kuće je, prema opisima savremenika, bila izuzetno bogata. U kućnom dvorištu nalazio se velik i lepo uređen vrt.[1]
Zdanje danas[uredi | uredi izvor]
Posle Drugog svetskog rata u kući Ćire Falcionea u Vojvođanskoj ulici odvijala se nastava nekih odeljenja Poljoprivredne škole a onda se decenijama u njoj nalazio Pionirski dom. Danas je u ovom zdanju smešteno dečje obdanište, nazvano "Bajka". Kuća je obnovljena 2013. godine.[1]
Galerija[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Stepanović, Milan (2020). U tom Somboru...grad u prizmi stoleća. Sombor: Udruženje građana "Norma"; Gradska biblioteka "Karlo Bijelicki"; Gradski muzej. str. 236—237. ISBN 978-86-80878-40-9.
- ^ a b v g Stepanović, Milan. „Ludi Ćira – najbogatiji Somborac i najveći ekscentrik”. Ravnoplov. Pristupljeno 17. 11. 2020.
