Marko Nikolić (mlađi)
Marko Nikolić | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1792. |
| Mesto rođenja | Zemun |
| Datum smrti | 29. novembar 1871. |
Marko Nikolić (Zemun, 1792—Zemun, 29. novembar 1871) bio je srpski advokat i dobrotvor. Osnivač je fondacije u Zemunu, čiji je cilj bio da pomaže siromašnim stanovnicima i doprinosi u humanitarnim ciljevima grada.
Poreklo[uredi | uredi izvor]
Kada su Turci proterani iz Srema nastupile su nove okolnosti za Srbe u Habzburškoj monarhiji. Veliki događaj bila je i seoba Srba pod patrijarhom Arsenijem III Čarnojevićem. Na mesto turskog feudalizma došle su austrijske vlasteoske porodice, a vremenom spahiluci su ukinuti. U ovim feudalnim prilikama rodio se Marko Nikolić (stariji) 1714. godine u Zemunu.[1] Njegovo doba bio je prelaz iz austrijskog feudalnog poretka u vojnu krajinu, koja je trebala da služi kao odbrambeni deo zemlje od turskih nadiranja. U tu svrhu cela vojna krajina dobila 1749. godine vojnu organizaciju, a svi veći gradovi, među kojima i Zemun, dobili su naziv komunitet.[1] Mogli su da biraju svoje gradonačelnike i imali su opštinska predstavništva, sa ograničenim poljem delovanja. U Zemunu je prvi gradonačelnik bio upravo Marko Nikolić stariji, izabran je 1752. i ostao je na tom mestu do 1782. godine.[1] Marko je pre izbora za gradonačelnika bio gostioničar. Zabeleženo je da je bio energičan i pravedan na svom položaju.[1] Kada se 1752. dogodio spor između gradske opštine i vojnih vlasti o nadležnosti komuniteta, Marko Nikolić je bio jedan od članova deputacije koja je otišla carici Mariji Tereziji.[1] Godine 1769. bio je na saboru u Karlovcima kada se birao novi mitropolit posle smrti Pavla Nenadovića. Nema više podataka o životu Marka Nikolića, pretpostavlja se da je umro između 1782. i 1788. godine. Sa sigurnošću znamo da je imao tri sina: Mihajla rođenog 1753. godine, Jovana rođenog 1759. i Pavla koji se rodio 1770. Po svoj prilici samo je Jovan ostavio potomstvo za sobom, imao je sina Marka, Dimitrija i Saru. O Dimitriju i Sari nema podataka, ali će Marko, nazvan po svom dedi, ostati upamćen kao Marko Nikolić mlađi, iako je jako malo podataka ostalo o njegovom dedi.
Biografija i humanitarna delatnost[uredi | uredi izvor]
Marko je rođen 1792. godine u Zemunu, po zanimanju je bio advokat. Završio je prava i bio je i bio je po propisima za javne pravozastupnike u granici ovlašćen za zastupanje pred sudom i izvan suda.[1] Bio je filantrop i dobrotvor, mnogo napora je ulagao da siromašnima u svom rodnom mestu pomogne. U toj njegovoj nameri ima i demokratizma i socijalizma.[1]
Posle svoje smrti zaveštao je ceo imetak zemunskoj sirotinji. Njegova fondacija, Zaklada Marka, Dimitrija i Sare Nikolić, dugo je godina služila je u humanitarne svrhe grada Zemuna i svim njegovim stanovnicima bez obzira na veru i nacionalnost.[1] Fondacija je osnovana testamentom 27. januara 1863. godine, koji je dva puta dopunjavan 25. novembra 1869. i 3. avgusta 1871. godine.[1]
Umro je u Zemunu, dočekavši skoro 80 godina, sahranjen je porti stare crkve Svetog Nikole. Članovi njegove fondacije podigli su mu 1872. godine tu spomenik. Nije se ženio i nije imao dece, te je sa njim ova porodica izumrla. [1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i Znameniti zemunski Srbi u XIX veku. Zemun: Štamparija Isidora Stojčića. 1913. str. 79—86.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Znameniti zemunski Srbi u XIX veku, Štamparija Isidora Stojčića, Zemun 1913.