Milenijum Rusije (spomenik)

Milenijum Rusije
Milenijum Rusije
	Fotografija spomenika, 2018.
Opšte informacije
Mesto	Veliki Novgorod; Rusija
Vrsta spomenika	spomenik
Vreme nastanka	1862.; pre 162 godine
Tip kulturnog dobra	spomenik kulture

Milenijum Rusije (rus. Тысячелетие России je bronzani spomenik u Novgorodskom Kremlju. Podignut je 1862. godine da proslavi milenijum Rjurikovog dolaska u Novgorod, događaj koji se tradicionalno uzima kao polazna tačka istorije ruske državnosti.

Konkurs za dizajn spomenika održan je 1859. godine. Za pobednike su proglašeni arhitekta Viktor Hartman i umetnik Mihail Mikešin.^[1] Mikešinov dizajn zahtevao je grandiozan, 15 metara visok globus krstaš na postolju u obliku zvona. Trebalo je da bude okružen sa nekoliko slojeva skulptura koje predstavljaju ruske monarhe, sveštenike, generale i umetnike koji su bili aktivni tokom različitih perioda ruske istorije.

Sam Mikešin nije bio vajar, pa su 129 pojedinačnih statua za spomenik izradili vodeći ruski vajari tog vremena, uključujući njegovog prijatelja Ivana Šredera i proslavljenog Aleksandra Opekušina . Prilično neočekivano za takav zvanični projekat, carevi i komandanti su bili predstavljeni rame uz rame sa šesnaest uglednih ličnosti ruske kulture.^[1] Ivan Grozni je poznato odsutan sa spomenika zbog svoje uloge u pljačkanju i masakru Novgoroda 1570. godine. Pored moskovskih knezova, predstavljeni su srednjovekovni litvanski dinasti poput Gedimina ili Vitautasa Velikog koji su vladali istočnim Slovenima današnje Belorusije i Ukrajine.

Spomenik je bio najskuplji ruski spomenik do tada, plaćen 400.000 rubalja, uglavnom prikupljenih javnom pretplatom. Da bi se obezbedio odgovarajući postolje za ogromnu skulpturu, u Novgorod je doneto šesnaest blokova granita Sortavala, svaki težak preko 35 tona. Sam bronzani spomenik težak je 100 tona.

U vreme kada je spomenik svečano otvoren, mnogi likovni kritičari su smatrali da je preopterećen figurama. Pristalice smatraju da je Mikešinov dizajn harmoničan sa srednjovekovnim okruženjem Kremlja i suptilno naglašava vertikalni pomak i veličinu obližnje Saborne crkve Svete Sofije iz 11. veka.

Tokom Drugog svetskog rata, Nemci su demontirali spomenik i pripremili ga za transport u Nemačku. Međutim, Crvena armija je povratila kontrolu nad Novgorodom i spomenik je vraćen javnosti 1944. godine. Spomen-kovanica od 5 rubalja puštena je u prodaju u SSSR- u 1988. godine u znak sećanja na spomenik. Milenijum krštenja Rusije bio je prvi nacionalni i verski festival koji je sponzorisala država od prestanka državne ateističke politike početkom 1980-ih. ^[2]