Nacionalni etnografski muzej u Kroji
| Nacionalni etnografski muzej u Kroji | |
|---|---|
| Muzeu Etnografik i Krujës | |
 Zgrada muzeja | |
| Osnivanje | 20. novembar 1989. |
| Lokacija | Kroja Albanija |
| Vrsta | muzej |
| Adresa | Kroja, Street „Kala”, Krujë |
Nacionalni etnografski muzej u Kroji je institucija kulture, osnovana 1989. godine, u staroj albanskoj kući unutar zidina Dvorca Kroje u Albaniji. Kao jedan od najboljih etnografskih muzeja u Albaniji, osnovana je sa ciljem da čuva, proučava i izlaže — hronološki ili tematski — zbirke starina, narodne radinosti, umetnine, prirodnjačke, tehničke i sl. predmete.[1]
Položaj i razmeštaj[uredi | uredi izvor]
Nacionalni etnografski muzej u Kroji nalazi se u tradicionalnoj orijentalnoj kući u kompleksu Dvorca Kroja, ispod muzeja Skanderbeg, u originalnoj otomanskoj kući iz 18. veka, izgrađenoj 1764. godine. Kuća je pripadala imućnoj porodici Toptani (ili porodica Topija pre islamizacije) koja je u to vreme vladala Krojom.[2] Porodica Toptani' jedna od najstarijih albanskih feudalnih porodica i jedna od nekoliko koje su preuzele kontrolu nad delom teritorije Srpskog carstva cara Dušana posle smrti cara Dušana i raspada njegovog carstva 1355. godine.
Kuća u kojoj je smešten Muzej izgrađena je unutar utvrđenog dvorišta, dvorca Kroja neposredno uz Skenderbegov muzej, u beloj spratnoj građevini. Zgrada je zasvetljena drvorezbarenim prozorima svih veličina, i poseduje ukupno 15 soba koje govore o porodičnom životu u gradu Kroje. Karakteristično za ovu kuću su niska vrata koja su prisiljavala ljude da spuste glavu kao znak poštovanja prema ukućanima.
Istorija zgrade muzeja[uredi | uredi izvor]
Od početka 1800-ih, kada se porodica Toptanci preselili u Tiranu i postali gospodari centralne Albanije, kuća je postala vlasništvo porodice iz Kroje sa prezimenom Kalaja (Zejnel efendija Kalaja), koja je sačuvala kuću i imanje sve dok 1950-tih godina, albanska država nije ekspropriisala ovu imovinu.
Današlja zgrada Muzej, koji je prvobitno bio haremllek (privatni stan), proglašen je za kulturno dobro i 1959. godine je u celosti obnovljena po nacrtima profesora Emina Rize. U njoj je 20. novembar 1989. godine osnovan Nacionalni etnografski muzej u Kroji.[3]
Predmeti koji su izloženi u Muzeju imaju neuporedivo malu istorijsku i etnografsku vrednost u odnosu na samu zgradu Muzeja, koja je jedinstveni objekat te vrste iz 18. veka na Balkanskom poluostrvu.
Muzejska postavka[uredi | uredi izvor]
Izložba počinje u radnom delu dvorišta kuće, u kojoj se nalaze stoletna pećnice, pčelinje košnice od kamena, kućice za pse i piliće i mnoge drugi tradicionalni alatai predmeti jednog domaćinstva. Izloženi predmeti u muzeju su u 90% slučajeva originalni i najvećim delom još uvek funkcionalni. Starost ovih predmeta varira od 60-70 do 500 godina[4]
U Muzeju ne samo da je prikazan nivo luksuza jedne porodice, već je prikazana i bogata etnografska zbirka, sakupljena u mnogim albanskim porodičnim kućama, samostalnost domaćinstva koje se održavalo proizvodeći vlastitu hranu, piće, kožu i oružje. Zidovi kuće obloženi su freskama iz 1764. godine, rezbarenom stolarijom, a prostorije opremljene živopisno oslikanim nameštajem i mini turskim kupatilom (hamamom). Kuća je imala i vodenicu.
-
Presa za masline -
Kućna radionica -
Radionica
Prizemlje[uredi | uredi izvor]
U prizemlju zgrade izloženi su tradicionalni poljoprivredni alati, nekada korišćeni u starim zanatima za obradu kože, vune ili drugih materijala ili su korišćeni u tradicionalnom uzgoju maslina i ceđenju maslinovog ulja.[a]
Sprat[uredi | uredi izvor]
Sprat zgrade posvećen je porodičnom životu i zasigurno je jedan od najfascinantnijih delova muzeja, jer se sastoji od soba za muškarce i za žene, sobe za goste, kuhinje i hamam. Završava se malom sobom u kojoj su izloženi vrhunski tradicionalni kostimi iz cele Albanije.[5]
- Ženska soba
Ženska soba ili mladenačka soba uključuje ono što Albanci nazivaju pidžom, sa kolekcijom posebno izrađenih predmeta koje mlada žena spremaju i čuvaju za svoj budući brak - često uključujući prekrivače, stoljnjake, ukrasne i druge slične predmete.
- Muška soba
Muška soba ima potpuno drugačiju atmosferu jer je ukrašena mačevima i puškama. Žene su promatrale aktivnosti muškaraca u muškoj sobi kroz male prozore kako bi se uverile da im ne nedostaje hrane i pića, i samo im je bilo dopušteno da uđu u ovu sobu da bi ih poslužili.
-
Devojačka soba -
Dnevni boravak -
Muška soba
- Spavaća soba
U velikoj spavaćoj sobi izložena je odeća katoličke i muslimanske tradicije koju su koriste starosedeooci u Kroje i doseljenici.
- Porodična (dnevna) soba
Porodična soba je jedna od većih prostorija u kojoj je mogla da stane cela porodica. Dnevna soba demonstrira tradiciju gostoprimstva, kao i njihovu tradicionalnu ulogu uz ponizno posluživanja glave domaćinstva U to vreme muškarcima i ženama nije bilo dozvoljeno da u toj prostoriji borave zajedno.
U dnevnoj sobi je i kutak u kojem su deca boravila igrala se i obedovala, kako ne bi ometala odraslima za sofrom za jelo.
- Kuhinja
Prostorija za kuvanje, koja je autentičnog izgleda sa dimnjakom, ima svoje osobitosti kao ložišta tako i posuđa. Posuđe je keramičko, drveno ili bakarno, a ložište za kuvanje i dimnjak je u obliku velikog aspiratora.
- Hamam
Ovo je bila jedna od retkih kuća u Albaniji koja je unutar zgrade imala parno kupatilo (hamam). Bila u obliku kupole, sa Opremom za masažu koja se obavljala u okruženju sa toplom parom.
-
Spavaća soba -
Kuhinja -
Hamam
Informacije za turiste[uredi | uredi izvor]
- Radno vreme
- Leti: od maja do okrobra, svaki dan od 09:00 - 19:00 časova
- Zimi: od oktobra do maja, svaki dan od 09:00 do 14:00 i od 16:00 do 19:00, nedeljom od 09:00 do 19:00 časova
- Vodiči
Nacionalni muzej u Kroji poseduje vodiče na albanskom i engleskom jeziku.
- Cena ulaznice
Ulaznica za muzej staje 300 leka, oko 2,5 evra.[6]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Kruja ima dugu tradiciju uzgoja maslina i preradi maslinovog ulja, što seže sve do vremena legendarnog Skanderbega u 15. veku
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „National Ethnographic Museum”. www.intoalbania.com. 2018. Pristupljeno 28. 4. 2020.
- ^ „What Can you Experience at the Museum? U:National Ethnographic Museum”. www.intoalbania.com. 2018. Pristupljeno 28. 4. 2020.
- ^ „Muzeu Etnografik i Krujës”. www.kultura.gov.al. Pristupljeno 28. 4. 2020.
- ^ „A Museum and Castle, U:National Ethnographic Museum”. www.intoalbania.com. 2018. Pristupljeno 28. 4. 2020.
- ^ Besmir Toçila. „Muzeu Kombëtar Etnografik i Krujës”. Flas Shqip (na jeziku: albanski). Pristupljeno 2020-04-29.
- ^ „Muzeu Etnografik - Gjirafa.biz”. Muzeu Etnografik - Gjirafa.biz. Pristupljeno 2020-04-29.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- National Ethnographic Museum — www.intoalbania.com (jezik: engleski)
- Virtual Tour 3D Muzeu Etnografik Krujë (jezik: albanski)