Obelisk spomen obeležje povodom 500 godina od pomena imena sela Bežanija
| Obelisk spomen obeležje povodom 500 godina od pomena imena sela Bežanija | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Bežanija |
| Opština | Novi Beograd |
| Vreme nastanka | 2012 |
Obelisk spomen obeležje povodom 500 godina od pomena imena sela Bežanija nalazi se na kružnom toku, na uglu Vojvođanske, Surčinske, Vinogradske i ulice dr Ivana Ribara, u naselju Bežanija, na Novom Beogradu. Podignut je 2012. godine.
Istorija Bežanije[uredi | uredi izvor]
Bežanija se prvi put pominje u Kruševskom pomeniku, iz manastira Dobrun kraj Višegrada, gde se navodi da je u selu 1512. nastanjeno 32 domaćinstva. U 17. i 18. veku, epidemije, glad i turski pohodi u talasima su pustošili ovo područje, ali su ga stalno popunjavali doseljenici, begunci od Osmanlija iz krajeva južno od Save i Dunava. Ime naselja verovatno potiče od ovi ljudi koji su spas od zuluma i turskih zavojevača potražili u podnožju pobrđa nedaleko od Beograda, a u znak sećanja na bekstvo iz starog zavičaja.[1] Posebno zanimljivo za Srbe ovo područje postaje od 1690. godine, u vreme velike seobe, i ponovo se naseljava Srbima. Habzburški dvor je naselje priključio Vojnoj granici u cilju odbrane od Turaka. 1810. godine bilo prema popisu 115 uglavnom srpskih domaćinstava. Radi ograničavanja njihovog broja, austrijske vlasti su do polovine 19. veka ovde doselile veliki broj nemačkih kolonista. Sa tako izmešanim stanovništvom ovo selo zakoračilo je i u 20. vek.[2]
Bežanija je sve do 1955. godine bila opština a danas je mesna zajednica u opštini Novi Beograd. Obuhvata nesrušene delove stare Bežanije i naselje na Bežanijskoj kosi, gde su Bežaninci sagradili svoje kuće posle rušenja Bežanije.
Udruženje "Stara Bežanija"[uredi | uredi izvor]
Udruženje "Stara Bežanija" je osnovano 2005. godine, sa ciljem da obezbede Bežaniji dostojanstven život i otrgnu od zaborava bežanijsku istoriju koja je stara preko 500 godina.
U okviru svojih delatnosti organizuju i proslavu mesne slave Duhovi, sa svečanom litijom, Svečane akademije, proslave Dana oslobođenja, izložbe, pasuljijadu itd. Između ostalog izdali su i Monografiju "Bežanija u slici i reči", i inicirali, organizovali i finansirali postavljanje Spomen obeležja - obeliska.[3]
Postavljanje Spomen obeležja[uredi | uredi izvor]
Udruženje "Stara Bežanija" je obezbedilo sve potrebne saglasnosti i podrške opštine Novi Beograd i Grada Beograda, projektnu dokumentaciju (Ideja i crtež za obelisk: Prof. Dr. Petar Jovanović-Bajin, Idejni projekat Kompleksa Spomen obeležja: Magistar Arh. Svetlan Lekić), izmeštanje bilborda, organizaciju izvođenja radova. Nekoliko firmi koje je učestvovalo u postavljanju obeliska izvršilo je svoje radove besplatno: “Resa Gradnja” - pripremni radovi, "Radovanovići-Kalke" su napravili i poklonili stubiće i lance, J.P. Gradsko zelenilo je besplatno izvelo radove, Firma “Almakvatro” izmestila je bilbord i dala da se proslava oglasi na njemu besplatno, J.P. Javno osvetljenje je besplatno izvelo radove, “Minel Šreder” donirao farove.
Izgled i karakteristike Spomen obeležja[uredi | uredi izvor]
Spomen obeležje je otkrio ugledni Bežaninac Slobodan Kokotović-Beli. Spomen obeležje je u obliku obeliska - piramide, visine 5 metara, na postamentu dimenzija 1,2 x 1,2 m, oko koga su četiri reflektora. Svaki santimetar obeliska predstavlja godinu dana postojanja Bežanije.[4]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Jokić, Sveta. „"Politika" objavila tekst o Spomen obeležju u Bežaniji”. starabezanija.rs. Pristupljeno 3. 4. 2021.
- ^ Belić, Nikola. „Bežanija – od imperije do tranzicije”. politika.rs. Pristupljeno 2. 4. 2021.
- ^ „500 GODINA OD PRVOG POMENA BEŽANIJE” (PDF). starabezanija.rs. Pristupljeno 3. 4. 2021.
- ^ „Priča o Spomen obeležju” (PDF). starabezanija.rs. Pristupljeno 3. 4. 2021.