Obrazovanje u srednjovekovnoj Srbiji
Obrazovanje u srednjovekovnoj Srbiji sticalo se uglavnom u okviru crkve ili ređe na dvorovima vlastele gde su sinovi vlastele pripremani za svoje buduće dužnosti.[1]
Oni koji su odlučili da se zamonaše učili su u manastirima da čitaju i pišu. Manastiri su bili i najznačajnije obrazovne institucije a ne samo mesta bogosluženja. Manastiri nisu bili jedina mesta gde se sticalo obrazovanje u srednjovekovnoj srpskoj državi. Po pojedinim odredbama iz XIV veka njima je čak zabranjivano da podučavaju mlađe dečake koji su se mogli obrazovati kod parohijskog sveštenstva. Parahijski sveštenici su ili imali obavezu ili su po običaju školovali jednog od svojih sinova za bogosluženje u parohijskoj crkvi.
Stariji dečaci pismenost su sticali po učilištima gde su ih podučavali svetovni učitelji. O ovim učilištima sačuvani podaci su vrlo oskudni. Verovatno su se nalazili po većim naseljima ili pri dvorovima viđenije vlastele. Nije moguće odrediti šta se u ovim učilištima izučavalo ali je sigurno da je učenje čitanja i pisanja bilo najvažnije. Učenje čitanja i pisanja obuhvatalo je savlađivanje dva oblika pisma: jednog korišćenog za knjige koje je bilo čitljivije i drugog korišćenog za pisanje pisama koje je bilo teže čitljivije ali se njime brže pisalo. Takođe je trebalo savladati i brojne skraćenice. Za uvežbavanje čitanja korišćene su pre svega crkvene knjige, u prvom redu psaltir i časlovec. Kao pisaći materijal u školama su korišćene navoštene tablice jer su se mogle upotrebljavati više puta.
Pošto je pojanje činilo sastavni deo službe pažnja se posvećivala i najnužnijem muzičkom obrazovanju. U početku je korišćen grčki način beleženja muzike da bi kasnije nastali i srpski muzički priručnici.[2]
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Blagojević 1989.
- ^ Jedan ovakav priručnik bio je uništen u bombardovanju Narodne biblioteke aprila 1941. (M. Blagojević, Srbija u doba Nemanjića, Beograd 1989)
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Blagojević, Miloš (1989). Srbija u doba Nemanjića: Od kneževine do carstva 1168-1371. Beograd: Vajat.
- Ćirković, Sima; Mihaljčić, Rade, ur. (1999). Leksikon srpskog srednjeg veka (The Lexicon of Serbian Middle Ages). Beograd: Knowledge.