Panegirik
Panegirik (gr. πανηγυρικός — praznički, svečan govor), usmeni ili napisani javni govor u slavu i pohvalu neke ličnosti. Uopšte velika pohvala, napis u čast slavljenika ili neke značajne ličnosti, ali i neodmjereno, pretjerano hvaljenje.[1]
Prvobitno je panegirik u staroj Grčkoj bio govor držan na velikim narodnim skupovima i svečanostima, u kome se, uz pohvalu prisutne publike, isticala moć naroda, podvizi predaka, slava grčkih gradova. Čuveni su bili, u fragmentima sačuvani, govori Gorgijini, kao i kompletan Isokratov Panegirik (nastao oko godine 380. prije n. e).[1]
Dalje se panegirik razvijao i kao forma govora zahvalnosti, pri čemu je uzdizana i hvaljena veličina imperatora, vladaoca. Takav je bio Panegirik Plinija Mlađeg, koji je vjekovima bio uzor i model pohvalne besjede, ali već u 5. vijeku prije n. e. javlja se pretjerivanje, afektacija i krajnja neiskrenost koji je iz panegirika sve više potiskivala stvarni entuzijazam i briljantnost misli i jezika.[1]
U doba imperatora Avgusta nastali su i panegirici u stihovima ili panegirička poezija (koju je retoričar Hermogen smatrao najznačjanijim pjesništvom uopšte), u osnovi didaktičko-pohvalna, koja je potom, u srednjem vijeku u Zapadnoj Evropi, bila veoma cijenjena i njegovana na feudalnim dvorovima.[1] „Treba li neku osobu ili stvar pohvaliti dokazuje se da ona nadmašuje sve slično…”, kaže Ernst Robert Kurcijus u svom djelu Evropska književnost i latinsko srednjovjekovlje, — a to je vodilo ponekad novim figurama i poređenjima, a ponekad stereotipnim stilizacijama.
Istovremeno je postojao i panegirik kao oblik religiozne književnosti, koja slavi crkvene velikosostojnike, svece i mučenike.[1] U doba Luja XIV doživljava svoj vrhunac, ali ova popularna oratorsko-retorička forma od 19. vijeka gubi ugled. Jovan Sterija Popović piše, npr., Panegirik crvu, itd. Panegirik se danas najčešće ironično smatra za nezasluženi, izvještačeni, sasvim nekritički i neumjereni, neumjesni hvalospjev ili slavopojku.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- H. Gärtner, Einige Überlegungen zum kaiserzeitlichen Panegyrikos, 1969.
- Rečnik književnih termina (Književnost). Beograd, Jugoslavija: Institut za književnost i umetnost u Beogradu. 1986.
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
