Pajper PA-25-235 poni
| Pajper PA-25-235 poni | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Opšti podaci | ||
| Namena | poljoprivredni | |
| Posada | 1 | |
| Poreklo |  SAD
| |
| Proizvođač | Piper Aircraft | |
| Probni let | 1957. | |
| Uveden u upotrebu | 08.1959. | |
| Status | aktivan | |
| Prvi operater | SAD | |
| Broj primeraka | 5.167 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 7,55 m | |
| Visina | 2,19 m | |
| Raspon krila | 11,02 m | |
| Površina krila | 17,00 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 662 kg | |
| Normalna poletna | 1.317 kg | |
| Pogon | ||
| Broj motora | 1 | |
| Fizičke osobine | ||
| Klipnoelisni motor | 1 h Lycoming O-540-B2B5 | |
| Snaga KEM-a | 175 kW | |
| Snaga KEM-a u ks | 235 ks | |
| Performanse | ||
| Maks. brzina na Hopt. | 188 km/h | |
| Dolet | 500 km | |
| Plafon leta | 3.963 m | |
| Brzina penjanja | 192 m/min | |
 Portal Vazduhoplovstvo
| ||
![Pajper PA-25-235 poni[1]](/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:4X-AFN_Micha.jpg)
Pajper PA-25-235 poni / Piper PA-25-235 Pawnee je američki jednomotorni, jednosedi, niskokrilni avion sa zatvorenom kabinom, koji se koristio kao poljoprivredni avion u periodu od 1959 do danas (2020.).
Projektovanje i razvoj[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Firma Pajper je htela da projektuje potpuno namenski avion namenjen za poljoprivredne radove (zaprašivanje i prihranjivanje useva) s obzirom na to da su se do 1950 godine za ovu svrhu obično koristili adaptirani vojni avioni. Kao plod saradnje sa Teksas A&M univerzitetom, nastao je avion AG-3, koji se kasnije usavršavanjem transormisao u familiju aviona Pajper PA-25.
Tehnički opis[uredi | uredi izvor]
Trup aviona ima zavarenu čeličnu konstrukciju napravljenu od tankozidih čeličnih cevi obloženu uglavnom impregniranim platnom dok je trbuh aviona i kapotaža motora obložena aluminijumskim limom. Iza motora se nalazi rezervoar, za smeštaj hemikalija ili đubreta. U produžetku se nalazi zatvorena kabina, specijalno ojačana čeličnim cevima za veću bezbednost pilota. Kabina je imala velike staklene površine koje obezbeđuju pilotu dobru preglednost.
Pogonska grupa u avion je ugrađivan 6-to cilindričan bokser vazduhom hlađeni motor Lycoming O-540-B2B5 snage 175 kW. na čijem vratilu je dvokraka metalna elisa prečnika 2,13 metra.
Krila su metalne konstrukcije napravljena od duraluminijuma sa dve ramenjače, Obloga je od impregniranog platna a deo krila je obložen i aluminijumskim limom. Krila su pravougaonog oblika sa zaobljenim krajevima. Zakrilca i krilca su takođe duraluminijumske konstrukcije a obloga od platna. Sa gornje strane, krila su upornicama u obliku latiničnog slova V bila pričvršćena za trup aviona. Koren upornice je bio pričvršćen za trup a slobodni krajevi su bili vezani za prednju i zadnju ramenjaču krila.
Repne površine su konstruktivno izvedene kao i trup, konstrukcija od čeličnih cevi, dodatno zategnita žicom sa platnenom pokrivkom. Horizontalni stabilizator sa stalnim napadnim uglom, bez trimera. Kabl od vrha kabine do vrha vertikalnog stabilizatora služio je za sečenje žica i kablova.
Stajni trap aviona je je bio klasičan (dve prednje noge i jedan repni točak). Prednje noge se nalaze ispod krila i vezane su za prednju ramenjaču. stajni trap je fiksan i nije se uvlačio u trup aviona za vreme leta. Na prednjim nogama stajnog trapa su ugrađeni uljno pneumatski amortizeri, točkovi sa hidrauličnim kočnicama i nisko pritisnim (balon) gumama. Treći točak koji se nalazi ispod repa aviona imao je opružnu amortizaciju, bio je samoupravljiv i nije se uvlačio u trup aviona tokom leta.
Varijante[uredi | uredi izvor]
- AG-3 - Prototip izgrađen na teksaškom univerzitetu A&M .
- PA-25-150 poni - Početna verzija opremljena je Licoming O-320 motorom od 150 KS (110 kW).
- PA-25-235 poni B - Opremljen je motorom Licoming O-540-B2B5 snage 235 ks (175 kW).
- PA-25-235 poni C - Poboljšana verzija modela B, nova elisa i olakšano servisiranje.
- PA-25-235 i PA-25-260 poni D - sa ugrađenim rezervoarima u krilima.
- eTug - sa ugrađenim atomobilskim GM motorom i trokrakom elisom.
Operativno korišćenje[uredi | uredi izvor]
Ovaj avion se proizvodio od 1959. do 1981. godine i bio je po broju najprodavaniji poljoprivredni avion na svetu. Proizvedeno je ukupno 5.167 ovih aviona. Mnogi od njih i dan danas (2020.) lete širom sveta.
Avion Pajper PA-25-235 poni u Jugoslaviji[uredi | uredi izvor]
Prvi avion Pajper PA-25-235 poni je kupljen 1963. godine. Registrovan je pod brojem YU-BLJ i služio je u Privrednoj avijaciji Agrokombinata "Žarko Zrenjanin" iz Zrenjanina kao poljovprivredni avion. Ovaj avion je bio jedan od najzastupljenijih poljoprivrednih aviona u Jugoslaviji. U Jugoslovanskom Registru Civilnih Vazduhoplova bilo je ukupno registrovano 42 aviona Pajper PA-25-235 poni[2].
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 03. 11. 2019. g. Pristupljeno 29. 04. 2020.
- ^ Janić, Čedomir (2008—2009). Godišnjak srpskog vazduhoplovstva. Beograd: Aerokomunikacije.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2010). Vek avijacije u Srbiji 1910-2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2.
- Komanda RV i PVO,Čuvari našeg neba, Vojnoizdavački zavod, Beograd, 1977.
- Bojan Dimitrijević, Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo 1942 - 1992., IZSI i MCO. . Београд. 2012. ISBN 978-86-7403-163-6.
- Janić, Čedomir (2008—2009). Godišnjak srpskog vazduhoplovstva. Beograd: Aerokomunikacije.
