Persijski vez
Persijski vez je vrsta persijske umetnosti i rukotvorina.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Nagađalo se da je persijski vez postojao od antičkih vremena odnosno barem od vremena Sasanidskog carstva, što je zasnovano na brojnim dezenima vidljivim na skulpturama u stenama i srebrnom posuđu tog perioda.[2] Klasifikovao ih je profesor Ernst Hercfeld. Uzorci na kaputu Hozroje II u Tak-e Bostanu su u visokom reljefu; mogu predstavljati vez. Okrugli, životinje i drugi poznati motivi sasanidske umetnosti takođe su korišćeni kao šabloni za skulpture koje predstavljaju vez.
Najraniji komad fizičkog persijskog veza je nađen u periodu Seldžučkog carstva (1037–1194. n.e.);[3] imao je prominentan obrazac u kineskom stilu, koji je uticao na dizajn.[3] Kineski stil vezenja ovog vremena karakterisao je satenski bod (perzijski: tiraz) napravljen od svilenog konca i primenjivan je uglavnom u svrhe ornamentacije.[3][4]
Sermeh vez (perzijski: sermeh-duzi) je iranski drevni stil veza sa poreklom iz dinastije Ahemenida (705–330 p.n.e.) i sadrži zlatni i/ili srebrni vez.[5] Zlatni i srebrni vez (persijski: malileh-duzi ) je cvetao širom Persije i korišćen je za ukrašavanje kućnih predmeta.[6]
Pateh je iranska tradicionalna narodna umjetnost rukotvorina koja je nastala u provinciji Kerman i uglavnom je povezana sa provincijom Kerman, a tradicionalno stvaraju žene.[7] Pateh ručni rad je napravljen korišćenjem svilenog konca, a uobičajeni dizajni uključuju drvo čempresa i sunce sa cvetovima pejsli šara.[7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Kamali, Fattaneh Jalal; Sa'di, Batool Hassani (2016-12-15). „Role of Iranian Traditional Needlework in People's Social and Family Life: A Study of Pateh Embroidery in Kerman”. Modern Applied Science. 11 (1): 253. ISSN 1913-1852. doi:10.5539/mas.v11n1p253
.
- ^ Wulff, Hans E. (1966). The Traditional Crafts of Persia; their Development, Technology, and Influence on Eastern and Western Civilizations. Internet Archive. Cambridge, MA: M.I.T. Press. str. 216—218.
- ^ a b v Wulff, Hans E. (1966). The Traditional Crafts of Persia; their Development, Technology, and Influence on Eastern and Western Civilizations. Internet Archive. Cambridge, MA: M.I.T. Press. str. 216—218.
- ^ Sarshar, Houman M. (2014-09-17). The Jews of Iran: The History, Religion and Culture of a Community in the Islamic World (na jeziku: engleski). Bloomsbury Publishing. str. 164—165. ISBN 978-0-85772-765-7.
- ^ „Sermeh doozi, luxury ancient Iranian embroidery”. Tehran Times (na jeziku: engleski). 2020-11-28. Pristupljeno 2023-02-21.
- ^ Sarshar, Houman M. (2014-09-17). The Jews of Iran: The History, Religion and Culture of a Community in the Islamic World (na jeziku: engleski). Bloomsbury Publishing. str. 164—165. ISBN 978-0-85772-765-7.
- ^ a b „The History of Pateh”. Pateh Serah. Arhivirano iz originala 16. 9. 2014. g.
Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]
- Kendrick, A.F. (1937). Brief Guide to the Persian Embroideries. London: Victoria and Albert Museum. ISBN 9781447400677.
