Pioniri (vojska)

Pionir francuske vojske (1853).

Pioniri (engl. pioneers, rus. сапёры), osnovna i najbrojnija vrsta inžinjerije, namenjena za izvođenje zaprečavanja, savlađivanje prepreka i obavljanje putovno-mostovskih i složenijih fortifikacijskih radova.

Istorija

Do francuske revolucije (1789), inžinjerija se sastojala gotovo isključivo od pionira. Njihovi osnovni zadaci bili su izrada puteva i mostova, izgradnja tvrđava i izvođenje opsadnih radova pri napadu na tvrđave. U francuskim revolucionarnim i Napoleonovim ratovima (1791-1815) brojni porast armija i brže izvođenje operacija zahtevali su veći broj saobraćajnih komunikacija, te su pioniri u mnogim evropskim vojskama znatno ojačani. Pri povlačenju iz Rusije 1812. francuski pioniri su bili u zaštitnici i rušili mostove, a borili su se i kao pešadija. Od završetka Napoleonovih ratova do Prvog svetskog rata (1815-1914), razvoj nacionalnih armija, olučne artiljerije (od sredine 19. veka) i stalne fortifikacije, doveli su do znatnog povećanja pionirskih jedinica.

U Srbiji

U Kneževini Srbiji je 1860, u stajaćoj vojsci, u sastavu artiljerije formirana prva pionirska četa (6 oficira i 246 vojnika). U svakom od 17 okruga narodne vojske formirano je odeljenje pionira (jačine 60 ljudi). Pioniri su 1864. izdvojeni iz artiljerije, a umesto 17 odeljenja formirano je 16 pionirskih četa i 1 požarna (za Beograd). Godine 1866. u stajaćoj vojsci formiran je polubataljon, a 1874. bataljon od 3 čete pionira.

U srpsko-turskim ratovima (1876-1878)

Od 1876. svaka brigada prve klase narodne vojske imala je po 1 pionirsku četu, a svaka divizija - po jedan pionirski bataljon od 3 čete. Svaki okrug u Kneževini Srbiji davao je po jednu četu pionira (ukupno 18 četa) i to sakupljenih iz onih narodnih vojnika koji su ranije služili u stajaćoj vojsci u pionirskom odeljenju. Svaka četa imala je sa oficirima 180 ljudi, koji su se smatrali vojnicima prve klase i nastupali su sa svojom brigadom prve klase, a komandovali su im inžinjerijski oficiri.

Od opreme, pioniri su imali potpune vojničke uniforme i ruske puške sprednjače sa po 60 metaka (u ukupnoj težini od 5,5 kg), dok su drugi vojnici prve klase imali modernije puške ostraguše sistema Pibodi i Grin. Uz to, svaki pionir nosio je pijuk, ašov ili sekiru, kao i šatorsko platno i kočiće za postavljanje šatora.