Pređi na sadržaj

Pneumoperitoneum

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Pneumoperitoneum
Frontalni rendgenski snimak grudnog koša: vazdušni mehur ispod desne hemidijafragme (levo na slici) je pneumoperitoneum.

Pneumoperitoneum je prisustvo slobodnog vazduha ili gasa u peritonealnoj šupljini. Najčešći uzrok pneumoperitoneuma je perforacija/poremećaj zida akustičnog tkiva (šupljih organa), na primer perforacije želuca ili creva. Uzroci pneumoperitoneuma koji se javljaju kod dece razlikuju se od onih kod odrasle populacije.

Obično se dijagnostikuje na rendgenskom snimku, ali kako male količine slobodnog peritonealnog vazduha mogu biti izostavljene, često se otkrivaju tek kompjuterizovanom tomografijom (CT).[1]

Epidemiologija[uredi | uredi izvor]

Perforacije proksimalnog gastrointestinalnog trakta su češće u Indiji, u oštroj suprotnosti sa nalazima studija u razvijenim zemljama, kao što su SAD, Grčka i Japan, gde su perforacije distalnog gastrointestinalnog trakta češće.[2]

Ukupan mortalitet, zabeležen u različitim studijama, kreće se na globalnom nivou u rasponu od 6% do 38%.[3][4][5]

Etiopatogeneza[uredi | uredi izvor]

Gastrointestinalna perforacija predstavlja jedan od najčešćih hitnih hirurških slučajeva. Uzroci pneumoperitoneuma kod odraslih su:[6]

  • spontana perforacija (nekrotizujući enterokolitis, Hiršprungova bolest i mekonijumski ileus)
  • peritonealna dijaliza,
  • neposredni postoperativni status,
  • vaginalna aspiracija,
  • mehanička ventilacija.
  • mehanička perforacija, koja se može videti kao jatrogeni efekat kod kolonoskopije, endoskopije, upotreba rektalnog termometra, klistirai postintubacije,
  • pneumomedijastinum i pneumotoraks takođe mogu dovesti do pneumoperitoneuma.[6]

Klinička slika[uredi | uredi izvor]

Uobičajeni znaci i simptomi su:[7][8][9][10]

  • bol u trbuhu,
  • povraćanje,
  • nadutost u stomaku,
  • konstipacija,
  • groznica,
  • dijareja,
  • tahikardija (puls >110/min),
  • hipotenzija (sistolni krvni pritisak <100 mmHg),
  • izlučivanje urina (<30 mL/h)
  • tahipneja (brzina disanja >20/min).

Klinička slika pacijenata varira u zavisnosti od mesta perforacije. Pacijenti sa perforacijom duodenalnog čira obično imaju kratku istoriju epigastričnog bola zajedno sa generalizovanom osetljivošću i oprezom.

[1]Bolest može biti povezanasa istorijom konzumiranja nesteroidnih antiinflamatornih lekova (NSAID).

Pacijenti sa perforacijom tankog creva mogu imati produženu istoriju groznice praćenu pojavom bola u donjem delu trbuha.[1]

Apendikularne perforacije obično imaju klasičnu istoriju bola koji počinje u periumbilikalnoj oblasti ili desnoj ilijačnoj jami, zajedno sa povraćanjem i temperaturom.[1]

Dijagnoza[uredi | uredi izvor]

Pneumoperitoneum na klasičnom rendgenskom snimku grudnog koša.
Pneumperitoneum na rendgenskom snimku pacijenta koji leži na levoj strani.
Dvostruki zidni znak. Ovo je sekundarni znak pneumoperitoneuma. Pacijent leži na leđima, a vazduh u abdomenu i lumenu creva naglašava obe strane zida creva.
Ultrazvučni nalaz pneumoperitoneuma poznat kao „znak peritonealne pruge”

Dijagnoza se uglavnom zasniva na kliničkim osnovama. Obični rendgenski snimci trbuhu ili abdomena mogu otkriti proširena i edematozna creva sa pneumoperitoneumom. Rendgen grudnog koša je najosetljivija klasična radiografija za detekciju slobodnog intraperitonealnog gasa u hitnim slučajevima.[1] Na rendgenskom snimku grudnog koša, može se uočiti svaki subdijafragmatični slobodni gas.

Ultrazvuk i CT skeniranje mogu dijagnostikovati do 72% i 82% perforacija u trbuhu.

Radiografija trbuha se rutinski radi u slučajevima akutnog abdomena. Različiti relevantni znaci opisani na radiografiji trbuha su sledeći:[1][11]

  • Znak kupole/bisaga/brkova — vidi se na rendgenskom snimku na leđima, a odnosi se na akumulaciju vazduha ispod centralne tetive dijafragme u srednjoj liniji.
  • Riglerov znak - vazduh koji ocrtava obe strane zida creva.
  • Lucentni znak jetre – smanjeno zamućenja jetre zbog vazduha koji se nalazi ispred jetre.
  • Fudbalski znak — koji se vidi u masivnom pneumoperitoneumu, u kome je trbušna duplja ocrtana gasovima.
  • Srebrov znak — ili znak falciformnog ligamenta, jer kod ovog znaka vazduh ocrtava falciformni ligament.
  • Obrnuti znak V — u kome vazduh ocrtava bočne pupčane ligamente (donji epigastrični sudovi).
  • Znak Duždeve kape — trouglasto sakupljanje gasa u Morisonovoj torbi.
  • Znak trougla - trouglasti vazdušni džep između tri petlje creva.
  • Urahusov znak — obris srednjeg pupčanog ligamenta.

Pseudopneumoperitoneum[uredi | uredi izvor]

Pseudopneumoperitoneum opisuje gas u abdomenu koji imitira pneumoperitoneum. Različiti uzroci pseudopneumoperitoneuma su:

  • bazalna linearna atelektaza,
  • pneumomedijastinum,
  • Šilaiditi sindrom,
  • gasovi u kožnim naborima,
  • subdijafragmatična lipomatoza,
  • properitonealna masna pruga,
  • talasasti dijafragma.

Terapija[uredi | uredi izvor]

Terapija zavisi od uzroka koji izaziva pneumoperitoneum, ali gotovo uvek je hirurška. Smatra se da samo 10% slučajeva pneumoperitoneuma ne zahteva hitno hirurško lečenje.[12]

Uprkos napretku u hirurškim tehnikama, antimikrobnoj terapiji i intenzivnoj nezi, lečenje peritonitisa i dalje je veoma zahtevno, teško i složeno.[13][14]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ Lee CH. Images in clinical medicine. Radiologic signs of pneumoperitoneum. N Engl J Med. 2010;362:2410.
  2. ^ Binit Sureka,1 Kalpana Bansal,1 and Ankur Arora1 Pneumoperitoneum: What to look for in a radiograph? J Family Med Prim Care. 2015 Jul-Sep; 4(3): 477–478.
  3. ^ Jhobta RS, Attri AK, Kaushik R, Sharma R, Jhobta A. Spectrum of perforation peritonitis in India - review of 504 consecutive cases. World J Emerg Surg. 2006;1:26.
  4. ^ Afridi SP, Malik F, Rahaman SU, Shamim S, Samo KA. Spectrum of perforation peritonitis in Pakistan: 300 cases of Eastern experiences. World J Emerg Surg. 2008;3:31.
  5. ^ Gupta SK, Gupta R, Singh G, Gupta S. Perforation peritonitis: A two year experience. JK Science. 2010 July-Sept;12(3):141–4.
  6. ^ a b Chakma SM, Singh RL, Parmekar MV, Singh KH, Kapa B, Sharatchandra KH, et al. Spectrum of perforation peritonitis. J Clin Diagn Res. 2013;7:2518–20.
  7. ^ Svanes C, Salvesen H, Espehaug B, Søreide O, Svanes K. A multifactorial analysis of factors related to lethality after treatment of perforated gastrduodenal ulcer. 1935-1985. Ann Surg. 1989;209:418–23.
  8. ^ Washington BC, Villalba MR, Lauter CB, Colville J, Starnes R. Cefamandole-erythromycin-heparin peritoneal irrigation. An adjunct to the surgical treatment of diffuse bacterial peritonitis. Surgery. 1983;94:576–81.
  9. ^ Nomikos IN, Katsouyanni K, Papaioannou AN. Washing with or without chloramphenicol in the treatment of peritonitis. A prospective, clinical trial. Surgery. 1986;99:20–5.
  10. ^ Shinagawa N, Muramoto M, Sakurai S, Fukui T, Hori K, Taniguchi M, et al. A bacteriological study of perforated duodenal ulcer. Jap J Surg. 1991;21:1–7.
  11. ^ Levine MS, Scheiner JD, Rubesin SE, Laufer I, Herlinger H. Diagnosis of pneumoperitoneum on supine abdominal radiographs. AJR Am J Roentgenol. 1991;156:731–5.
  12. ^ Henrich, M. (1983). „55. Properatives Pneumoperitoneum fr die Versorgung groer Bauchwandbrche”. Langenbecks Archiv fr Chirurgie (na jeziku: nemački). 361 (1): 337—339. 
  13. ^ Memon AA, Siddique FG, Abro AH, Agha AH, Lubina Shahazadi, Memon AS. An audit of secondary peritonitis at a tertiary care university hospital of Sindh, Pakistan. World J Emerg Surg. 2012 Mar;7:6.
  14. ^ Bosscha K, Van Vroonhoven TJ, Vander WC. Surgical management of severe secondary peritonitis. Br J Surg. 1999;86:1371–7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Klasifikacija
Spoljašnji resursi
Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Пнеумоперитонеум&oldid=27442560”