Про Фемина (časopis)
 Korice časopisa iz 1995. godine | |
| Tip | časopis |
|---|---|
| Format | A5 |
| Izdavač | B92,Intrafeng group Podgorica, |
| Glavni urednik | Svetlana Slapšak |
| Osnivanje | 1994. |
| Jezik | srpski |
| Ukidanje | 2011. |
| Sedište | Beograd, Srbija |
| ISSN | 0354-5954 |
Pro Femina je srpski i jugoslovenski časopis za književnost i kulturu i predstavlja jedan od prvih časopisa o feminizmu u Jugoslaviji.[1]
O časopisu[uredi | uredi izvor]
Pro Femina je časopis koji je osnovala izdavačka kuća B92 u Beogradu 1994. godine. Prvi broj izlazi 1995. godine, a prestaje sa izdavanjem 2011. godine. Glavna i odgovorna urednica je spisateljica Svetlana Slapšak, a uz nju su radile i pesnikinja Radmila Lazić, zamenica urednice Dubravka Đurić i kritičar i prevodilac Ljiljana Đurđić.[2]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Pro Femina je osnovana 1994. godine, a prvi broj je objavljen između 1994. i 1995. godine. Pro Femina je među prvim štampanim časopisima o feminizmu nakon skoro pola veka izostanka ovog tipa periodike i predstavlja jednog od pokretača feminističke javnosti. Međuratni perod bio je veoma produktivan kad je reč o feminističkim časopisima. Svetlana Slapšak glavna urednica, bila je jedan od glavnih pokretača za osnivanje Pro Femine. Sam naziv časopisa predložila je Ljiljana Đurđić. Međutim, taj naziv u početku nije bio prihvaćen od strane ostalih urednica pa su se izvesno vreme nudili različiti predlozi. Na kraju je časopis ipak zadržao svoj naziv koji je imao do prestanka izlaženja. Ideja za nastajanje časopsa za žensku književnost nastala je u stanu Radmile Lazić gde su se satajale i družile (leta 1994), Radmila Lazić, Ljiljana Đurđić i Marija Knežević. Ideju za ime dala je časopisa dala je Ljiljana Đurđić po pesmi američke pesnikinje Karolin Kajzer. Kasnije se pridružila Dubravka Đurić. Logistiku za osnivanje casopisa uradila je Radmila Lazić, prema njenom predlog pozvana je Svetlana Slapšak (koje je živela u Sloveniji) da im se pridruži i postane glavna urednica.
Razvoj feminističkih časopisa[uredi | uredi izvor]
Nakon pojavljivanja Pro Femine izlaze brojni časopisi koji su se bavili ovim temama, kao na primer: Ženski pokret, Žena i svet, Žena danas. Ovi časopisi predstavljaju ilustracije feminističkih ideja i načina delovanja i njihova perspektiva se kretala od građanskog feminizma do radikalnijeg i revolucionarnijeg feminizma. To predstavlja platformu komunizma i feminizma uopšteno koja je recimo postojala u Ženi danas. Posle Drugog svetskog rata, feministički časopisi se ne osnivaju jer se smatralo da je pitanje ženskih prava rešeno klasnim pitanjem i položajem u društvu i samim tim nema potrebe za propagiranjem feminizma u okviru periodike. Pro Femina predstavlja jednu od značajnih periodika jer prvim izlaskom započinje osnivanje časopisa kao što su Feminističke sveske i Ženske studije (kasnije Genero), dok u Zagrebu Aida Bagić osniva ženski časopis Kruh i ruže. Nakon publikovanja periodike o feminizmu, Jugoslavija dobija niz kvalitetnih časopisa o feminizmu.
Sadržaj časopisa[uredi | uredi izvor]
Časopis je pisao o ženskoj kulturi, objavljivao je zabranjene autorke kao što je Jelena Dimitrijević i predstavlja podstrek na razvoj modernog feminističkog uverenja i uzdizanje spisateljica, esejistkinja, prevoditeljka i slično. Feminističkim časopisima se zahteva vraćanje zaboravljenih autorki u književnost i odobravanje njihovih radova u kulturi. Pro Femina okuplja književnike koji su istorijski povezani i koji insistiraju na modernim književnim praksama.[3] Ženske studije su se bavile pretežno savremenim teorijskim feminizmom. U časopisu se pretežno pojavljuju tekstovi i spisi autorki koje patrijahalna kultura odbacuje, kao i članove LGBT populacije. Nakon kritika urednica nakon objavljenih tekstova koji su bili antimodernistički, dolazilo je do rasprave unutar redakcije jer se time nipodaštavao sam časopis i njegova svrha. Urednice su učešćem u časopisu donelo i mogućnosti razvijanja sopstvenog rada, kao i uspostavljanja saradnje među autorkama i književnicama. U časopisu se propagirala ideologija feminizma kao i podizanje svesti samih autorki o njihovom značaju i doprinosu u razvoju kulture i književnosti. Pro Femina je prikazivala želju i borbu autorki u njihovom univerzalnom mestu u književnosti.
Period izlaženja[uredi | uredi izvor]
Časopis je izlazio tromesečno u periodu od 1995. do 2011. godine.[4]
Članci[uredi | uredi izvor]
-
Članak u Dnevnom Telegrafu o predstavljanju časopisa u Kulturnom centru Reks -
Članak u Dnevnom Telegrafu o predstavljanju časopisa u Kulturnom centru Reks
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Petrović, Jelena. „Jugoslovenski feminizmi”. Academia edu. Arhivirano iz originala 4. 4. 2019. g. Pristupljeno 8. 4. 2019.
- ^ Milinković, Jelena. Interkulturizam i jugoslovenski feminizmi (PDF). Pristupljeno 1. 4. 2019.
- ^ Đurić, Dubravka. Platforma časopisa Pro Femina (PDF). Pristupljeno 1. 4. 2019.
- ^ Slapšak, Svetlana. „ProFemina2016 – Dijalog sa Svetlanom Slapšak “Pro-Femina 1994: Kako smo se borili za ženska prava””. Pristupljeno 8. 4. 2019.