Razgovor:Minojska civilizacija/Arhiva 1

Arhiva 1

Arhiva 2

Nestanak kritske civilizacije

Do početka 20. veka, arheolozi Kritu nisu pridavali poseban značaj. Stari Grci, međutim, pripovedali su brojne priče o tom brdovitom ostrvu na jugu Egejskog mora. Za njih je Krit bio domovina veštih moreplovaca, kojom je vladao legendarni kralj Minoj, rođen u tajnoj vezi vrhovnog boga Zevsa i feničanske princeze Europe. Da bi oteo Europu, Zevs se pretvorio u bika i odneo princezu na Krit.

Prema legendi, Minoj je bio veliki i pravedan kralj koji je vladao velikim brojem egejskih ostrva i grčkim kopnom. Legenda takođe pripoveda o Minotauru – stvorenju s ljudskim telom i glavom bika – koji je lutao obalom da bi terao uljeze. Iz legende saznajemo i o lavirintu u koji je Minoj zaključao Minotaura, kojem je svake devete godine žrtvovano po sedam mladića i devojaka, sve dok Tezej nije ubio čudovište.

Minojevo ostrvo

Vekovima su pomenute priče smatrane plodom mašte, a Kritu su davale prizvuk tajnovitosti i egzotike. Sve se promenilo zahvaljujući naporima britanskog arheologa Artura Evansa. Početkom 20. veka, nakon iskopavanja Minojeve palate u Knososu, Evans je utvrdio da legenda o kralju Minoju počiva na činjenicama i da je Krit bio centar napredne kulture još 2.000 godina pre Hristovog rođenja. Evans je tu civilizaciju nazvao minojska u slavu Minoja.

Po njegovom mišljenju, Krićani su bili prva pomorska sila u svetu. Njihova kultura uticala je i na brojne druge kulture, od zapadne Evrope do Egipta. Bili su toliko moćni, kao trgovačka i pomorska sila, da su nametnuli danak čak i Grcima koji su u to vreme bili varvari.

Ipak, i dalje ne postoje detaljniji podaci, jer taj narod, za koji se smatra da je imao značajnu ulogu u istoriji, nije ostavio nikakve pisane tragove. Glinene tablice otkrivene na raznim nalazištima ništa nam ne govore jer minojsko pismo, takozvano linearno A, još nije dešifrovano. Stoga jedino možemo da se oslonimo na rad arheologa.

Palata u Knososu

Počeci minojske kulture vezuju se za 2500. godinu pre n. e., dok vrhunac ova kultura dostiže oko 1600. pre n. e. Njen politički, ekonomski i kulturni centar bio je grad Knosos na severnoj obali ostrva, gde se nalazilo i sedište minojskog vladara. Prostran kompleks na površini od 20.000 m2 bio je zaista veličanstven. Oko centralnog dela kružno se nizalo 1.500 soba: ličnih odaja, sala za prijeme, kupatila, ostava, galerija, kao i veliki broj stepeništa. Lepe zidne slike otkrivene u čitavoj palati svedoče da su Minojci po zanatskom umeću bili mnogo ispred svojih suseda. Knosos, međutim, nije bio jedini značajan grad u minojskom kraljevstvu. Na ostrvu se nalazilo još nekoliko gradova palata: Festos, Malija i Hagija Trijada. No, taj visoko razvijen svet neobjašnjivo je nestao oko 15. vekova pre Hristovog rođenja. Čak i danas postoje samo pretpostavke o nestanku ove kulture.

Naziv Civilizacije

Misirska civilizacija se zove po Misiru, Egipćani su sebe nazivali Misircima, to je u redu. Sumerska civilizacija isto, oni su sebe zvali Sumerima. Ali kako jedna civilizacija može da se naziva po svom nekom vladaru? Možemo li da dobijemo i jedan pisani zapis da su ti ljudi sebe zvali Minojcima? Postavlja se pitanje kako su ti ljudi sebe nazivali? Siguran sam da negdje postoji taj podatak, ne može da ne postoji za tako naprednu civilizaciju. A ukoliko se nigdje ne može naći naziv naroda ili mnoštva naroda koji su stvorili, živjeli i vladali u antičkom Kritu, onda ja moram preimenovati naziv civilizacije u "Antička civilizacija sa ostrva Krita". A ne možemo više stvarno ovako da se lažemo. Ja ću da preimenujem naziv, a onaj koji hoće da vrati prethodni naziv moraće da mi predoči pisani dokument da su ti ljudi sebe nazivali Minojcima. Alliance (razgovor)