Razgovor:Uspenska crkva u Novom Sadu/Arhiva 1
 | Ovo je arhiva prošlih rasprava. Ne menjajte sadržaj ove stranice. Ako želite započeti novu raspravu ili obnoviti staru, uradite to na trenutnoj stranici za razgovor. |
| Arhiva 1 | Arhiva 2 |
Prvi podnaslov
Prethodni sadržaj članka se nalazi ispod. Ovde je prebačen jer ne odgovara u potpunosti enciklopedijskom stilu isanja. Ko želi može da ga iskoristi. Deo ovog teksta je malo prerađen i ostavljen na članku --Jovan Vuković (r) 18:43, 16. februar 2007. (CET)
- Sadržaj sa članka:
Okosnica razvoja kraja, i centar njegovog verskog života bila je stara USPENSKA CRKVA smeštena u istoimenoj ulici (br. 12) u neposrednoj blizini Srspkog narodnog pozorišta.
Kada je reč o novosadskim sakralnim spomenicima za većinu je vezano pravilo da su nastali u dva graditeljska sloja, pre i posle Bune. To je slučaj i sa ovom crkvom čija je hramovna slava dan Bogorodičinog uspenja, te se po tome i naziva Uspenskom. Prva Uspenska crkva je bila skromna građevina izgrađena nepoznate godine u zapadnom delu grada koji je tada bio pod civilnom, kameralnom upravom. Isprva je bila veoma skromna odražavajući tadašnje materijalno stanje tek pristiglih Srba. Kada je posle nekoliko decenija njihovo materijalno stanje poboljšano, smogli su snage i novca da 1765. godine počnu sa gradnjom većeg i lepšeg hrama.
Zidanje, za ono vreme monumentalne građevine, bilo je, s obzirom na raspoloživu tehniku, složeno i naporno. Prilikom gradnje desio se i jedan nesrećan slučaj. Sa skele je pao jedan zidarski radnik čije ime nije zabeleženo, a njegovoj porodici je kao nadoknada isplaćeno svega 8 forinti.
Kada je crkva završena 1772. godine, bila je do tada najlepša u gradu. Visoko se uzdizao njen barokni toranj privlačeći pažnju prolaznika. U unutrašnjosti se ističe oltarski prostor u kome je pod obložen ružičastim mermerom i gde se nalazi jedna od najlepših časnih trpeza u Vojvodini, klesana u pink mermeru sa reljefnim dekoracijama i baroknim ukrasima. Uređenje unutrašnjosti hrama bio je dug, složen proces koji je potrajao godinama. Tri zvona crkvi je poklonila uvažena gospođa Dionisija, supruga novosadskog trgovca Mihaila Đurkovića. Ni jedno od tih zvona nije sačuvano; dva su 1916. godine Austrijanci pretopili u đulad, a treće je puklo i više nije bilo za upotrebu. Predivni ikonostas oslikao je Janko Halkozović poreklom iz «Maćedonije» uz pomoć novosadskog slikara Vase Ostojića. Ikonostas spada u grupu najrazvijenijih i rezbarijom najbogatijih oltarskih pregrada iz vremena baroka na našim prostorima. Pozlaćena raznovrsna ornamentika ima veliku umetničku i zanatsku vrednost. Od likovnog programa posebno se ističe ciklus Hristovih muka i Bogorodičin ciklus.
Na spoljnjem zidu crkve postoji nekoliko grobnica, a svojom lepotom se posebno ističe grobna ploča carsko-kraljevskog kapetana Jovana Jankovića od Brinja sa njegovim plemićkim grbom. Ploču je postavila 1843. godine njegova sestra baronica Eufemija Jović. Sve do pred kraj 70.- tih godina 20. veka crkva je imala parohijsku kuću i portu sa lepom ogradom i baroknom, zidanom kapijom. U porti su se nalazili grobovi značajnih parohijana i sveštenika Uspenske crkve. Sve je to razrušeno prilikom izgradnje Srpskog narodnog pozorišta.