Samira Musa
| Samira Musa | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 3. mart 1917. |
| Mesto rođenja | Garbija, Egipat, |
| Datum smrti | 5. avgust 1952. (35 god.) |
| Mesto smrti | Šeridan, SAD |
| Naučni rad | |
| Polje | nuklearna fizika |
| Poznata po | „Atomi za mir” |
Samira Musa (arap. سميرة موسى Samīra Mūsā; Garbija, 3. mart 1917 — Šeridan, 5. avgust 1952) je egipatska nuklearna fizičarka koja je radila doktorat na temu atomske radijacije i istraživala medicinsku upotrebu nuklearne tehnologije dostupne za sve. Organizovala je konferenciju o Atomskoj energiji za mir i pozivala na osnivanje Međunarodne konferencije pod sloganom „Atomi za mir”.
Detinjstvo i obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Samira Musa je rođena u Garbiji, Egipat 1917. godine. Njena majka je umrla od raka, a njen otac, Nabavija Musa, poznati politički aktivista, zatim se preselio sa svojom kćerkom u Kairo i uložio novac u mali hotel u opštini el Husein. Na insistiranje njenog oca, Musa je pohađala osnovnu školu Kaser el Šok, jednu od najstarijih škola u Kairu. Nakon što je završila osnovno obrazovanje, upisala je školu Banat el Ašraf, koju je njen otac sagradio i upravljao njom.
Uprkos činjenici da je Samira Musa dobila visoke ocene tokom srednjeg obrazovanja i mogla je da se opredeli za inženjering, insistirala je da se pridruži Prirodnom fakultetu na univerzitetu u Kairu. Godine 1939, Samira Musa je stekla bačelor stepen u radiologiji,[1] nakon istraživanja efekata rendgenskog zračenja na različite materijale. Dr. Mustafa Mušaraf, prvi dekan fakulteta, verovao je u svoju učenicu dovoljno da joj pomogne da postane izuzetan predavač na fakultetu. Nakon toga postala je prva asistentkinja na istom fakultetu i prva žena koja je imala univerzitetsku poziciju, a prva je i odbranila doktorsku tezu na polju atomskog zračenja.
Nuklearna istraživanja[uredi | uredi izvor]
Musa je verovala u „Atome za mir” i poznato je da je izjavila: „Moja želja je da vidim nuklearne terapije koje su dostupne i jeftine kao Aspirin". Ona je naporno radila u tu svrhu i tokom svog intenzivnog istraživanja došla je do istorijskog rešenja koje bi pomoglo da se razbiju atomi jeftinih metala kao što je bakar, otvarajući put za jeftinu nuklearnu bombu.[2]
Organizovala je konferenciju za atomsku energiju za mir i promovisala poziv za osnivanje međunarodne konferencije pod imenom „Atomi za mir”, gde su pozvani mnogi istaknuti naučnici.[1] Konferencija je Sastavila niz preporuka za osnivanje odbora za zaštitu od nuklearnih opasnosti, za koju se snažno zalagala. Samira Musa je takođe dobrovoljno pomagala u lečenju pacijenata sa rakom u različitim bolnicama, posebno pošto joj je majka vodila borbu protiv ove opake bolesti.
Poseta Sjedinjenim Državama[uredi | uredi izvor]
Samira Musa je dobila stipendiju Fulbrajt nuklearnog programa, kako bi se upoznala sa savremenim istraživačkim objektima na univerzitetu Kalifornija. Kao priznanje njenom pionirskom nuklearnom istraživanju, dobila je dozvolu da poseti tajne američke atomske objekte[2]. Njena poseta podigla je veliku debatu u akademskim i naučnim krugovima Sjedinjenih Država, budući da je Samira Musa bila prvi stranac koji je imao pristup takvim objektima.[2]
Odbila je nekoliko ponuda koje su od nje tražile da živi u Sjedinjenim Državama i da joj se dodeli američko državljanstvo, rekavši: „Čeka me Egipat, moja draga domovina”ina, čeka me".
Smrt[uredi | uredi izvor]
Dana 5. avgusta 1952. nakon prve posete Americi nameravala je da se vrati kući, ali je bila pozvana na putovanje. Na putu je automobil pao sa litice i tom prilikom je ona poginula.
Misterija nesreće, s obzirom na to da se poziv za Kaliforniju ispostavio kao lažan, pored nestanka vozača automobila koji je iskočio iz automobila neposredno pre nego što je pao, navela je ljude da veruju da je u pitanju planski atentat. Navodi se da je Izraelski Mosad stajao iza njenog ubistva.[3][4]
Nagrade i priznanja[uredi | uredi izvor]
Kao priznanje njenim zalaganjima, dobila je brojne nagrade. Među njima su:
- 1953, priznanje Egipatske vojske;
- 1981, Medalja nauke i umetnosti, Prvog reda, uručen od strane predsednika Anvara Sadata;
- Laboratorija na Prirodnom fakultetu i škola u njenom selu su imenovane po njoj;
- Egipatska TV je emitovala seriju „Besmrtna” koja prikazuje njen život-
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Aslam, Syed (12. 05. 2011). „20th Century Muslim Scientists - Sameera Moussa”. The Muslim Observer. Arhivirano iz originala 17. 04. 2016. g. Pristupljeno 04. 04. 2016.
- ^ a b v „Dr. Sameera Moussa”. State Information Service. 20. 07. 2009. Pristupljeno 29. 09. 2017.
- ^ Zvi Bar'el. „As Egypt elections near, one candidate faces the worst accusation – Jew”. Haaretz.
- ^ "Raqia Ibrahim: Egyptian Jewish Actress Recruited by Israel to Prevent Egypt Owning Nuclear Bomb" Egypt Independent (1 December 2014).
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
