Сеоска учитељица
| Seoska učiteljica | |
|---|---|
| Autor | Svetolik Ranković |
| Zemlja |  Kraljevina Srbija |
| Jezik | srpski jezik |
| Žanr / vrsta dela | Psihološki roman |
| Izdavanje | |
| Datum | 1898. |
Seoska učiteljica je drugi po redu roman srpskog književnika Svetolika Rankovića, objavljen 1898. U njemu se pripoveda individualna istorija glavne junakinje, mlade učiteljice Ljubice, koja nakon završene škole dobija zaposlenje u jednom selu, gde dolazi puna nada, ideala i zanosa o prosvećivanju srpskog stanovištva. Međutim, prvi dodiri sa seoskom sredinom donose joj velika razočaranja. Seljaci su neprijateljski nastrojeni prema školi, jer im odvlači decu od seoskih poslova, lokalna samouprava je potkupljiva i nepravedna, a i sama junakinja se oseća zarobljenom u braku sa dobroćudnim, ali nezanimljivim učiteljem Gojkom. Centralni motivi romana su porušeni ideali, izneverena velika očekivanja, neefikasnost i podmitljivost birokratije, nesrećni brak, preljuba i ljubomora. Poput druga dva Rankovićeva romana, Gorskog cara i Porušenih ideala, Seoska učiteljica se određuje kao roman ličnosti [1] i psihološki roman.
Sa stanovišta istorijske periodizacije, Seoska učiteljica pripada eposi realizma, tačnije njegovoj poslednjoj fazi raslojavanja. Društvena stvarnost je prikazana kao sumorna i mračna, puna beskrupoloznih pojedinaca, a slika seoskog života daleko je od bilo kakve idealizacije, kojoj su prethodni srpski realistički pisci bili skloni.[2] Zbog predstavljanja složenih psiholoških stanja junaka i upotrebe tehnike unutrašnjeg monologa u pripovedanju, Seoska učiteljica je utvrdila Rankovića kao rodonačelnika psihološkog romana u srpskoj književnosti.[3]
Radnja[uredi | uredi izvor]
Glavna junakinja je mlada učiteljica Ljubica, koja nakon završene škole dobija zaposlenje u jednom selu, gde dolazi puna nada, ideala i zanosa o prosvećivanju srpskog stanovištva. Međutim, prvi dodiri sa seoskom sredinom donose joj velika razočaranja. Seljaci su neprijateljski nastrojeni prema školi, jer im odvlači decu od seoskih poslova, lokalna samouprava je potkupljiva i nepravedna, a i sama junakinja se oseća zarobljenom u braku sa dobroćudnim, ali nezanimljivim učiteljem Gojkom. Učiteljica Ljubica, veliki sanjar i idealista, traži beg od takvog života u vanbračnoj vezi sa učiteljem Vlajkom, Gojkovim drugom i velikim ženskarošem. Po Gojkovoj smrti Ljubica se preudaje za Vlajka, ali biva nesrećna jer će i sama biti prevarena. Ljubičini ideali o srećnom životu i braku time su porušeni i ona izvršava samoubistvo.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Deretić 1981, str. 177.
- ^ Deretić 1981, str. 179.
- ^ Deretić 1981, str. 171.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Deretić, Jovan (1981). Srpski roman : 1800-1950. Beograd: Nolit.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
