Spomen–kosturnica boraca Crvene armije

Spomen–kosturnica boraca Crvene armije, poznato i kao „Rusko groblje”, kao jedina takve vrste u centralnoj Srbiji, nalazi se u Jagodini, preko puta gradskog groblja. U spomen-kosturnicu su položeni posmrtni ostaci crvenoarmejaca palih u borbama oktobra i novembra 1944. godine, koji su prikupljani sa područja tadašnjih srezova Svetozarevo, Niš, Kruševac, Kragujevac, Kraljevo, Čačak, Valjevo i Užice, odnosno teritorije Srbije bez Beograda i Gornjeg Milanovca.^[1]

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Rešenjem Sekretarijata za socijalnu politiku i komunalna pitanja Saveznog izvršnog veća (savezna vlada tadašnje FNRJ) od 20. septembra 1961. godine formirana je komisija za podizanje kosturnice i uređenja groblja boraca Crvene armije u Svetozarevu (naziv Jagodine u periodu 1946-1992. godine). Kosturnicu je projektovao beogradski arhitekta N. Mišović. Tokom četiri meseca vršena je ekshumacija posmrtnih ostataka crvenoarmejaca. Zemni ostaci su polagani u limene sanduke čiju izradu je finansirao Sekretarijat za socijalnu politiku i komunalna pitanja SIV-a. U 222 velika i 56 malih limenih sanduka prikupljeni su posmrtni ostaci 1171 pripadnika Crvene armije palih u borbama za oslobođenje Srbije 1944. godine.

Svečanost polaganja kovčega počela je 15. jula 1962. godine u 10 sati. Prisustvovale su mnoge značajne ličnosti, predstavnici društveno-političkih organizacija i predstavnici Sovjetske ambasade.

Tokom vremena, a naročito nakon 1990. godine, usled tranzicije, raspada SFR Jugoslavije i ratova, dolazi do zapuštanja ovog značajnog spomenika. Uz pomoć ambasade Ruske Federacije 2003. godine obnovljen je i rekonstruisan ovaj spomen-kompleks.

Na dan oslobođenja Jagodine, 17. oktobra svake godine, na spomen kosturnicu vence polažu predstavnici grada Jagodine i Amasada Ruske federacije i Ukrajine.^[2]