Srednjevekovno utvrđenje „Gradac” kod Krepoljina
| Srednjevekovno utvrđenje „Gradac” kod Krepoljina | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Krepoljin |
| Opština | Žagubica |
| Entitet |  Srbija |
| Država | Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik kulture |
| Vreme nastanka | pozno rimski period, rano vizantijski, srednji vek |
| Tip kulturnog dobra | Nepokretno kulturno dobro |
Srednjevekovno utvrđenje „Gradac” kod Krepoljina je arheološki lokalitet srednjovekovnog utvrđenja koje predstavlja nepokretno kulturno dobro kao arheološko nalazište.[1]
Položaj
[uredi | uredi izvor]Utvrđenje se nalazi sedam kilometara istočno od Krepoljina na uzvišenju koje dominira dolinom Mlave, na početnom delu Gornjačko-ribarske klisure, na mestu gde Mlava pravi veliku okuku, probijajući se oko krševitih litica Đule.
Povoljan položaj za kontrolu puta, koji je dolinom Mlave vodio u rudonosne krajeve Istočne Srbije, određivao je strateški značaj ovog utvrđenja, a konfiguracija terena je uticala na njegov nepravilan oblik prilagođen liticama, koje su ga štitile sa tri strane. Najpristupačniji je bio prilaz sa jugozapada. Zbog gustog rastinja i nepristupačnosti vrlo su slabo vidljivi bedemi i prateći objekti, a veruje se i da je postojalo podgrađe. Kameni bedemi utvrđenja su debeli oko jednog metra.[2]
Istorija
[uredi | uredi izvor]Zbog gustog rastinja i nepristupačnosti vrlo su slabo vidljivi bedemi i prateći objekti, a veruje se i da je postojalo podgrađe. Kameni bedemi utvrđenja su debeli oko jednog metra.[2] Arheološkim istraživanjima 1981. godine je obuhvaćena samo crkva dimenzija 9,85×4,75 metara očuvana do visine od jednog metra koja se nalazi na istočnom obodu utvrđenja.[2] Velikim delom je pre istraživanja bila opljačkana i uništena od strane tragača za blagom. Imala je jednobrodnu osnovu sa polukružnom apsidom na istoku i pripratom na zapadu. Na zidovima su očuvani tragovi živopisa, a u priprati dve zidane grobnice u kojima su bili sahranjeni ktitori crkve.[2] Zidana je direktno na steni sa vidljivim tragovima starijeg objekta. Na osnovu postojećih podataka pretpostavlja se da je korišćena sa prekidima od ranovizantijskog do pozno srednjovekovnog perioda.[2] U centralni registar je upisan 14. septembra 2016. pod brojem AN 191, a u registar Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture Smederevo pod brojem AN 5.[2]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „SREDNjOVEKOVNO UTVRĐENjE GRADAC KOD KREPOLjINA”. Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo. Pristupljeno 28. 1. 2022.
- ^ a b v g d đ „Srednjevekovno utvrđenje "Gradac" kod Krepoljina”. nasledje.gov.rs. Pristupljeno 2022-09-21.
