Staronordijska religija

Tri ličnosti na Skog tapiseriji iz 12. vijeka; pretpostavlja se da su nordijska božanstva Odin, Tor i Freja.

Staronordijska religija, danas poznata kao nordijski paganizam, najčešći je naziv za granu germanske religije koja se razvila tokom pranordijskog perioda, kada su se sjevernogermanski narodi odvojili u poseban germanski narod. Zamijenjena je hrišćanstvom tokom pokrštavanja Skandinavije. Naučnici rekonstruišu aspekte sjevernogermanske istorijskom lingvistikom, arheologijom, toponimima i zapisima koje su ostavili sjevernogermanski narodi, kao što su runski natpisi u mlađem futarku, izrazito sjevernogermanski oblik runskog pisma. Brojna staronordijska djela koja datiraju iz 13. vijeka bilježe nordijsku mitologiju, komponentu sjevernogermanske religije.

Staronordijska religija bila je politeistička, što podrazumjeva vjerovanje u razna božanstva. Nordijska mitologija je podijelila ova božanstva u dvije skupine, Esir i Vanir, koje su međusobno vodile drevni rat, dok nisu shvatili da su podjednako moćni. Među najrasprostranjenijim božanstvima bili su Odin i Tor. Ovaj svijet su naseljavale i razne druge mitološke rase, uključujući divove, patuljke, vilenjake i duhove zemlje. Nordijska kosmologija vrtjela se oko drveta svjeta poznatog kao Igdrasil, sa raznim carstvima koja su postojala uporedo sa ljudskim, nazvana Midgard. Tu spada više zagrobnih kraljevstava, koja su kontrolisala određena božanstva.

Prenošena usmenim putem, a ne kroz kodifikovane tekstove, staronordijska religija se usredredila na ritualnu praksu, pri čemu su kraljevi i poglavari igrali glavnu ulogu u vršenju javnih djela žrtvovanja. Korišteni su razni kultni prostori; u početku su obično birani otvoreni prostoru poput gajeva i jezera, ali do 3. vijeka n. e. kultne kuće su takođe namjenski građene za ritualne aktivnosti. Nordijsko društvo je takođe imalo i vršioce sejda, oblika čaranja, koji neki naučnici opisuju kao šamanizam. Vršeni su različiti oblici sahranjivanja, uključujući inhuminaciju i inflamaciju, tipično praćeno raznim zagrobnim dobrima.

Tokom istorije, razni nivoi transkulturne difuzije dešavali su se među susjednim narodima, poput Laponaca i Finaca. Do 12. vijeka staronordijska religija je nestala pod naletom hrišćanstva, dok su elementi stare religije nastavili da žive u skandinavskom folkloru. Oživljavanje interesovanja za staronordijskom religijom dogodio se usred romantičarskog pokreta u 19. vijeku, koja je inspirisala čitav niz umjetničkih djela. Akademska istraživanja o ovoj temi započela su početkom devetnaestog vijeka, u početku pod uticajem raširenih romantičarskih osjećanja.

Vidi još

• Nordijska mitologija