Tenotomija
| Tenotomija | |
|---|---|
| ICD-9-CM | 83.13 |
| OPS-301 code | 5-10b, 5-814, 5-840, 5-851 |
Tenotomija je hirurška metoda koja se koristi u traumatologiji i obuhvata delimični ili totalno rezanje jedne ili više tetiva kako bi se korigovao mišićni disbalans. Kako ova operacija dovodi do skraćenja tetiva, ona smanjenjuje napetost i deformaciju izazivanu hiperaktivnošću mišića ili spazmom udove, i njom se može korigovati deformacija zglobova, kod kontraktura ili, pareze nakon traume.
Opšte informacije
[uredi | uredi izvor]Tehnike tenotomije variraju u zavisnosti od stanja tetive koja se mora rezati, i mogu biti:
Perkutana tenotomija — kod koje se kroz mali rez na koži nakon direktne vizuelizacije površinske tetive, vrši njeno rezanje. Ova intervencija kod odraslih može se obaviti u lokalnoj a kod dece u opštoj anesteziji.
Tenodeza — koja se zasniva na tome da se nakon rezanja tetiva paralisanih mišića vrši nova fiksacija tetive za kosti. Koristi se da drži segment ekstremiteta u funkcionalno udobnom položaju. Najčešće se koriste u hirurškom tretmanu za opuštanje stopala izazvanog parezom nakon povrede kičmene moždine, butnog ili fibularnog nerva.[1]
Parcijalna tenotomija — izvodi se ponekad u cilju produžavanja tetive, pravljenjem dva parcijalna reza, jednog u njenom spoljnjem delu i drugog unutarašnjeg, bez rasecanja unutrašnjosti tetive. Odvajanjem jedan od drugog kraka tetive dugog nekoliko santimetara, uz očuvanosst unutrašnjosti tetive smanjuje se napetost i dolazi do njenog produžavanja bez gubitka kontinuiteta.[2]
Ako treba lečiti više zglobova (na primer, zglobove — koleno i kuk), tenotomija se najčešće izvodi istovremeno.
Zagovornici tenotomije navode da je ova procedura jednostavnija za izvođenje, zahteva manje vremena, nema velikoh troškove implantacije, zahteva manje postoperativne fizikalne terapije i omogućava brži povratak redovnim aktivnostima.[3][4][5][6]
Indikacije
[uredi | uredi izvor]Tenotomija se izvodi kako bi se produžio mišić koji se nepravilno razvio ili se skratio i otporan je na istezanje, odnsono kako bi se produžila tetiva, što omogućava mišiću da se vrati na normalnu dužinu i omogući zglobu da se ispravi.
- Kontraktura zgloba
Mišić može postati skraćen i otporni na istezanje kada ostane u skraćenom položaju tokom više meseci. Kada se to dogodi, tetiva koja veže mišiće na kost može se usled neaktivnosti skratiti, a sam mišić može razviti vlaknasto neelastično tkivo u njemu, sprečavajući ga da se isteže do punog opsega pokreta. Ova kombinacija promena naziva se kontraktura. Kontraktura se obično javlja kod sindroma gornjeg motornog neurona i obično se razvija:
- nakon povrede kičmene moždine,
- traumatska povreda mozga,
- moždanog udara,
- multipla sklerozae,
- cerebralne paraliza,
- hronični bol ili deformacija kostiju
- neuromuskularnih bolesti, uključujući mišićnu distrofije i poliomijelitis
Svi napred navedni uzoci zapravo su i glavne indikacije za primenu tenotomije.[7]
- Subluksacija zgloba
Degeneracija jednog mišića može omogućiti suprotstavljenom mišiću da se snažno povuče zglob, skraćivanjem mišića. Kada se jedan mišić povuče mnogo jače od svog suprotnog mišića, to može prouzrokovati delimičnu dislociranje zgloba, što se naziva subluksacija. Tenotomija se takođe sprovodi da bi se sprečila ili ispravila subluksacija, posebno zgloba kuka u cerebralnoj paralizi.
Preporuka
[uredi | uredi izvor]Tenotomija se obično preporučuje samo nakon što drugi tretmani ne uspeju, ili kada brzina javljanja i težina kontrakture ili progresije subluksacije ukazuju da nijedan drugi konzervativniji tretman neće biti efikasan.
Agresivni programi istezanja pravovremeno primenjeni mogu ponekad sprečiti ili bar na određeni period odložiti razvoj kontrakture.
Tenotomija se može izvodi kod novorođenčadi sa urođenim kontrakturama, a kod starijih pacijenata koji razvijaju kontrakture ili subluksacije tokom neuromuskularne bolesti, sindroma gornjeg motornog neurona ili drugih poremećaja nerava, praćenih spazmom mišića.
Priprema
[uredi | uredi izvor]Testovi koji su obavezni i obavljaju se pre operacije uključuju:
- fizikalni pregled — kojim se određuje obim pokreta zgloba
- radiografiju — kako bi se utvrdilo da li postoji deformacija kosti koja ometa kretanje ili subluksaciju.
Pacijenti koji podležu opštoj anesteziji dobijaju savet da ne jedu ništa minimum 12 časova pre procedure.
Način izvođenja procedure
[uredi | uredi izvor]Tokom tenotomije, tetiva se preseca u celosti ili delimično kroz prethodno načinjen rez na koži (perkutana tenotomija) ili kroz otvoreni hirurški rez (otvorena tenotomija). Detalji operacije se razlikuju od vrste bolesti i različiti su za svaku tetivu.
Prilikom perkutanog produžavanja npr. Ahilove tetive, kroz kožu se umeće tanka oštrica da bi se tetiva pre rasecanja delimično odvojila na dva ili više mesta. Ova procedura se naziva Z-plastika, i veoma je brza, zahteva samo nekoliko minuta. Može se izvoditi pod lokalnom anestezijom.
Ozbiljnija kontraktura može biti tretirana otvorenom procedurom. U ovom slučaju, tetiva se može odseći po dužini, da bi potom krajevi spojili po dužini kako bi se formirala jedna duža tetiva. Ova procedura traje oko pola sata i obično s izvodi pod opštom anestezijom.
Nakon tenotomije, pacijent može dobiti lekove protiv bolova (počev od aspirina do intravenskog morfina), u zavisnosti od težine bola. Ledena pakovanja u vidu obloga takođe se mogu primeniti, kako bi smanjila otok i krvarenje. Pacijent, posebno deca, nakon intervencije, moraju prenoćiti u bolnici nakon opšte anestezije.
Pre nanošenja gipsane imobilizacije, kontrahirani mišić se mora rastegnuti do normalnog ili skoro normalne dužine. Gipsana fikacija se u tom položaju nosi sve dok tetiva ponovo ne zarast u svojoj proširenoj dužini. Umesto gipsa mogu se primeniti i proteze, ortoze ili udlage.
Nakon intervenice i skidanja imobilizacije (obično nakon dve do tri sedmice), propisuje se intenzivna fizikalna terapija za jačanje mišića i održavanje iste dužine tetiva.
Prognoza
[uredi | uredi izvor]Pravilno izvedena tenotomija ne nosi rizik i smrtnost. Operativni zahvat može prouzrokovati privremeni bol i krvarenje, koji se obično lako saniraju.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Sergienko V.I., Petrosяn Э.A., Frauči I.V. Topografičeskaя anatomiя i operativnaя hirurgiя. -M.: Izdatelьskaя gruppa "GЭOTAR-Media", 2009. S 322-323.
- ^ VV.AA: Cirugía percutánea del pie: técnicas quirúrgicas, indicaciones, bases anatómicas. MASSON, S.A., 2005. Consultado el 16 de agosto de 2016.
- ^ Gurnani N, Van Deurzen DF, Janmaat VT, Van Den Bekerom MP. „Tenotomy or tenodesis for pathology of the long head of the biceps brachii: A systematic review and meta-analysis”. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc.. 2015 May
- ^ Slenker NR, Lawson K, Ciccotti MG, Dodson CC, Cohen SB (2012). „Biceps tenotomy versus tenodesis: Clinical outcomes”. Arthroscopy. 28 (4): 576—582..
- ^ Frost A, Zafar MS, Maffulli N (2009). „Tenotomy versus tenodesis in the management of pathologic lesions of the tendon of the long head of the biceps brachii”. The American Journal of Sports Medicine. 37 (4): 828—833..
- ^ Boileau P, Baqué F, Valerio L, Ahrens P, Chuinard C, Trojani C (2007). „Isolated arthroscopic biceps tenotomy or tenodesis improves symptoms in patients with massive irreparable rotator cuff tears.”. J Bone Joint Surg Am. 89 (4): 747—757..
- ^ Robinson, R. Fight Against Contractures. Quest Magazine (1996).
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
