Fizir FT-1
| Fizir FT-1 „Nebojša“ | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Opšti podaci | ||
| Namena | Turistički avion | |
| Posada | 1 pilot | |
| Broj putnika | 2 putnika | |
| Poreklo | Kraljevina Jugoslavija | |
| Proizvođač | Radionica Fizir, Petrovaradin, Jugoslavija | |
| Probni let | 1935. | |
| Uveden u upotrebu | 1936. | |
| Povučen iz upotrebe | 1939.[1] | |
| Status | neaktivan | |
| Prvi operater | Aeroklub Jugoslavije OO Novi Sad | |
| Broj primeraka | 1 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 7,20 m | |
| Visina | 2,70 m | |
| Raspon krila | 12,00 m | |
| Površina krila | 17,00 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 600 kg | |
| Maksimalna | 940 kg | |
| Pogon | ||
| Broj motora | 1 motor | |
| Fizičke osobine | ||
| Klipnoelisni motor | Walter NZ | |
| Snaga KEM-a | 1 x 88/100 kW | |
| Snaga KEM-a u ks | 1 x 120/135 ks | |
| Performanse | ||
| Maks. brzina na Hopt. | 200 km/h | |
| Maks. brzina na H0 | 200 km/h | |
| Plafon leta | 5300 m | |
| Brzina penjanja | 192 m/min | |
 Portal Vazduhoplovstvo
| ||
.jpg)
Fizir FT-1 (na krštenju je dobio ime „Nebojša") je jednomotorni laki putničko turistički avion trosed koga je napravila avio radionica inženjera Rudolfa Fizira iz Petrovaradina prema vlastitom projektu. Avion je poleteo 1935. godine i korišćen je za civilnu upotrebu do 1939. godine.[2]
Razvoj[uredi | uredi izvor]
Tokom 1934. godine inž. Rudolf Fizir je konstruisao avion namenjen Aeroklubu a prototip je napravljen prve polovine 1935. godine. Motor za ovaj avion je konstruktoru besplatno ustupila komanda vazduhoplovstva. Prototip aviona je napravljen u Fizirovoj privatnoj radionici u Petrovaradinu. Prve probne letove ovim avionom je obavio u toku leta 1935. godine probni pilot Vasilije Stojanović. Krštenje aviona je obavila žena generala Vladimira Belića predsednika novosadskog aerokluba 6. septembra 1935. godine i tada je avion dobio ime „Nebojša“.
Avion je početkom 1936. godine ispitala komisija Vazduhoplovstva vojske Kraljevine Jugoslavije u Novom Sadu, pa mu je nakon njenog pozitivnog mišljenja izdata upotrebna dozvola. Avion Fizir FT-1 „Nebojša“ je iste godine upisan u civilni registar aviona Kraljevine Jugoslavije pod oznakom YU-PDV.[1]
Tehnički opis[uredi | uredi izvor]
Fizir FT-1 je jednomotorni jednokrilni trosedi (pilot + 2 putnika) avion. Avion je potpuno drvene konstrukcije trup je obložen šperpločama, a krila su presvučena furnirom a prednji deo trupa na koga je pričvršćen radijalni (zvezdasti) vazduhom hlađeni motor je obložen limom. Oko cilindara motora se nalazi NACA prsten koji poboljšava hlađenje motora. Motor je Walter NZ 120/135 KS koga je proizvela firma S. Vlajković i komp. iz Rakovice. Elisa koja pokreće avion je dvokraka, napravljena od drveta fiksnog koraka. Poprečni presek trupa je elipsastog oblika, u koga je smeštena kabina za pilota i dva putnika. Pilot sedi u prvom redu a putnici su u drugom redu sedište do sedišta. Kabina za pilota i putnike je zatvorena poklopcem kabine od pleksiglasa. Krila su trapezastog oblika sa zaobljenim krajevima, a napadna ivica krila zaklapa gotovo pravi ugao sa uzdužnom osom aviona. Prema položaju krila avion je bio niskokrilac. Repna krila su elipsastog oblika. Stajni trap je fiksan konvencionalnog tipa, napred nezavisni točkovi (bez fiksne osovine) pričvršćeni za trup i krila aviona. Svaki točak je imao amortizer sa gumenim trakama. Na repu aviona nalazi se elastična drljača kao treća oslona tačka.
Operativno korišćenje[uredi | uredi izvor]
Danas postoji veoma malo podataka o korišćenju aviona Fizir FT-1 „Nebojša“ . Zna se, da kada je registrovan 1936. godine kao vlasnik je naveden Oblasni odbor Aerokluba Novi Sad, gde je avion korišćen za obuku i trenažu pilota i demonstrativne letove u cilju popularizacije vazduholovstva. Avion 1938. godine prelazi u vlasništvo Središne uprave Aerokluba Kraljevine Jugoslavije. Te i naredne godine ovaj avion je uzeo učešće u međunarodnim takmičenjima jugoslovenskih pilota u zemlji i inostranstvu.
Na međunarodnoj vazduhoplovnoj utakmici, Kružnom letu sportskih aviona aeroklubova Male Atante, održanoj krajem avgusta 1938. Godine, Kraljevinu Jugoslaviju su predstavljali piloti Radosav Kotarac i Radmilo Milenković sa avionom Fizir FT-1 „Nebojša“.
Zemlje koje su koristile ovaj avion[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b http://www.goldenyears.ukf.net/reg_YU-.htm Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. jul 2012) Civil Aircraft Register - Yugoslavia
- ^ „Fizir FT-1 "Nebojša"[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 24. 06. 2014. g. Pristupljeno 10. 12. 2012. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Aeroplani domaće koncepcije i konstrukcije u 1935 god., Godišnjak Jugoslovenskog Vazduhoplovstva (1936) Beograd
- Oštrić, Šime (2000). „Krila domaćih ruku i pameti”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. 21: 32 — 34. ISSN 1450-6068.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Fizir FT-1 „Nebojša“, str. 16/18, Maketar plus – bilten za popularizaciju maketarstva, Šime Oštrić, 1-2/2013.
- http://vazduhoplovnetradicijesrbije.rs/index.php/istorija/fizir-ft-1-nebojsa
- Civil Aircraft Register - Yugoslavia
- Fizir FT-1
- Fizir FT-1 Nebojša