Crni vrh (Ješevac)

Za druge upotrebe, pogledajte Crni Vrh (višeznačna odrednica).

Crni Vrh
Crni vrh, selo Donja Vrbava
Geografske karakteristike
Ndm. visina	902 m
Koordinate	44° 04′ 55″ S; 20° 32′ 45″ I
Geografija
Crni vrh
Države	Srbija

Crni vrh (902 m) je najviši vrh planinske celine Ješevac, postavljen opozitno na jug u odnosu na kompleks Rudnika sa rekom Gružom kao vododelnicom. Sam vrh masiva se izdiže u selu Donja Vrbava i spada u najviše vrhove u Šumadiji.

Geomorfološke karakteristike

Čine ga tektonske stene iz vremena Eocena, sa mnogim geomorfološkim oblicima koji nisu karakteristični za vulkanske stene. Kompleks Boračkog krša na samom južnom obodu masiva, na granici sa gružanskom ravnicom, predstavlja evropski raritet jer se vulkanske stene izdižu iz ravnice u formama karakterističnim za područje krasa (šiljci, igle, ploče, pećine). S razlogom je despot Stefan Lazarević baš na tom mestu podigao svoj utvrđeni grad.

U šumi koja pokriva vrh proučeni su recidivi eocenske vulkanske aktivnosti, tzv. Donjevrbavski krš. Radi se o razbacanim većim komadima vulkanskog kamena u raznim formama: lopte, kvadri, polimorfni komadi i sl. Na istom području su prisutne i nekolike „stene". To su izrazitije kamene gromade, uglavnom „prirodni belvederi“.

Etnogeografske karakteristike

Sa jedne od kota Crnog vrha, mogu se za lepog vremena videti svetla: Gornjeg Milanovca, Čačka, Kragujevca i Kraljeva; pa i Gružanskog jezera. Područje Ješevca je izuzetno pogodno za razvoj svih vidova seoskog, edukativnog, zdravstvenog, lovnog i sličnih oblika turizma, jer je morfologija masiva izuzetno „pitoma“ bez većih disecija što pogoduje izgradnji komunikacija. Na Ješevcu su locirana dva manastira: ostaci pretkosovskog manastira Ješevac na lokalitetu Crkvina i aktivan manastir Vujan.

Zbog obilja prirodnih voda razvijeni su balneološki potencijali: banja Gornja Trepča (Atomska banja), banja Mlakovac a u toku su i geološka sondiranja na okolnim tačkama. Na lokalitetu Crkvina, meštani okolnih naselja se godinama okupljaju nedeljom, najviše Mladom Nedeljom — uglavnom mladi, privučeni očuvanom prirodom bez znakova globalne civilizacije, osim retkih naleta aviona. Neiscrpna je i snaga manastira Ješevac koji ljubomorno čuva tajnu o svom postanku, ktitoru, diskutabilnoj arhitekturi (da li je carska ili obična), dilemi da li je uopšte bio freskopisan i „zakopanom blagu“.

Literatura

• Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. 
• Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3. 
• Vojna karta: Kragujevac 3, izdavač Vojnogeografski institut, 1984. godine (list 480-3)