Čivije

Cilindrična čivija

Konusna čivija

Čivije su mašinski elementi za obezbeđenje tačnog položaja jednog mašinskog dela u odnosu na drugi. Njihova primena je međutim višestruka i to za spajanje delova, centriranje, fiksiranje i osiguranje delova od preopterećenja. Koriste se i kao držači opruga, za osiguranje kod osovinica i navrtki, i kao graničnici pokretnih mašinskih delova. U tom smislu razvijen je veliki broj različitih konstrukcionih izvođenja. Oblik i dimenzije čivija propisani su standardima. Po obliku mogu biti cilindrične, konusne i sa zarezima (zasečene). Pri ugradnji u otvorima delova leže sa prednaponima.

Konstrukcioni oblici

• Cilindrična čivija m6 koristi se za podešavanje i osiguranje položaja delova pri montaži. U jednom delu leži sa čvrstim naleganjem, a u drugom sa labavim naleganjem.
• Cilindrična čivija h8 služi za spajanje ili učvršćivanje delova.
• Cilidrična čivija h11 koristi se kod zglobnih veza, i u tom slučaju zamenjuje osovinicu.
• Elastična čivija i elastična spiralna čivija predstavlja kružno namotanu traku od čelika za opruge sa zateznom čvrstoćom R_m = 1400 N/mm². Koriste se za dodatno osiguranje zavrtnjeva ili osovinica od delovanja poprečnih sila. Mogu biti cilindrične i konusne.
• Konusne čivije fiksiraju spojene delove izuzetno dobro. Za njihovu ugradnju potrebno je da se u delovima izradi konusni otvor i to izuzetno tačno, što ih čini skupljim.
• Čivije sa zarezima odnosno zasečene čivije imaju po obimu tri uzdužna zareza sa perajima. Pri montaži peraja se elastično deformišu tako da ostvaruju čvrst sklop. Poprečni žleb na krajevima ovih čivija služi za njihovu demontažu ili za pričvršćivanje opruga.

Izvori

• Vojislav Miltenović: Mašinski elementi (oblici, proračun, primena), 7. izdanje, Niš, 2009. strana 263