Šaspo (puška)
| Šaspo M. 1867 | |
|---|---|
 | |
| Vrsta | puška ostraguša |
| Poreklo |  Francuska |
| Upotreba | |
| Upotreba u | Francuska i mnogi drugi |
| Specifikacije | |
| Masa | 4.050 kg |
| Dužina | 1.305 mm |
| Kalibar | 11 mm |
| Vrsta operacije | sporometna (jednometna) ostraguša |
| Način dejstva | obrtnočepni zatvarač |
| Brzina paljbe | 9 met/min |
| Brzina zrna | 420 m/s |
| Maks. ef. domet | do 1.000 m |
| Način punjenja | ostraguša |
Šaspo M. 1867 (engl. Fusil modèle 1866 Chassepot), francuska sporometna puška ostraguša iz 19. veka.[1]
Evolucija[uredi | uredi izvor]
Prve ostraguše bile su jednometne (bez magacina): punile su se iz fišeklije ili dodavanjem, metak po metak, i postizale su brzinu gađanja od 2-3 metka u minutu. Za razliku od sprednjača, mogle su se upotrebljavati i iz ležećeg klečećeg stava, pa se strelac mogao bolje koristiti zemljištem. Metak se opaljivao udarom igle zatvarača u kapislu - puške iglenjače. Takve su bile pruska Drajze M. 1841 (kalibra 15,43 mm), američka Lankaster M. 1854, francuska Šaspo M. 1867, italijanska Karkano M. 1867, ruska Karle M. 1856/68.[1]
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Puška Šaspo bila je jedna od prvih ostraguša sa udarnom iglom, koja se punila sjedinjenim metkom u papirnoj čahuri. Zatvarač puške bio je uzdužno valjkast i imao je dugu iglu koja je probijala kartonsku čahuru i barutno punjenje, i udarala u kapislu na postolju zrna. Francuski puškar Antoan Šaspo (franc. Antoine Chassepot) konstruisao je 1866. iglenjaču sličnu nemačkoj pušci Drajze iz 1838: ostraguša sa cilindričnim klizećim zatvaračem, koji se ručicom pokretao u sanduku[a] u pravcu ose cevi (napred i nazad[b]) i kao čep zatvarao cev (čepni zatvarač). Bravljenje (čvrsto spajanje sa sandukom) vršilo se okretanjem tela zatvarača udesno za četvrtinu kruga. Delovi za opaljivanje (igla i opruga) bili su u telu zatvarača. Opruga udarne igle automatski se zapinjala pri zatvaranju zatvarača. Za razliku od sistema Drajze, puška Šaspo imala je kraću iglu, pošto je kapisla bila na dnu čahure, i gumeni čep na prednjoj strani zatvarača, što je smanjivalo gubitak barutnih gasova i kinetičke energije i znatno povećalo domet puške. [2] Cev je imala 4 žleba, a izbacivala je zrno težine 25 grama.[1]
U borbi[uredi | uredi izvor]
U francusko-pruskom ratu francuska puška Šaspo pokazala se znatno bolje od nemačke puške Drajze: imala je veću brzinu gađanja (9 prema 7 zrna u minutu) i znatno veći domet (zbog veće početne brzine zrna - 420 prema 229 m/s). To nije uticalo na ishod rata, pošto su Nemci mali bolju komandu, koncentraciju trupa i artiljeriju, iako se u nekim manjim okršajima vatrena moć francuske pešadije pokazala znatno većom od nemačke.[1]
Napomene[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 7, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str. 548-550
- ^ Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 10, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1976), str. 676