Jovanka Hljup Đorđević
Jovanka Hljup Đorđević | |
|---|---|
.jpg) Jovanka Đorđević sa ćerkom Mirjanom | |
| Datum rođenja | 16. april 1904. |
| Mesto rođenja | Beč, Austrougarska |
| Datum smrti | 1967. |
| Mesto smrti | Kraljevo, SFR Jugoslavija |
Jovanka Hljup Đorđević (Beč, 16. april 1904 — Kraljevo, 1967) bila je prvoborac tokom Drugog svetskog rata. Tokom rata je bila zarobljena i sa ćerkom prvo odvedena u logor na Banjici, a odatle u Mauthauzen. Nakon oslobođenja živela je u Kraljevu. Godine 1964. dodeljena joj je Partizanska spomenica 1941.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Jovanka Hljup Đorđević rođena je u Beču 16. aprila 1904. godine. Njen otac Vojteh Kljup je bio Čeh. Jovanka je 1924. godine pristupila Komunističkoj partiji Austrije, kada je imala 20 godina. U Jugoslaviju, tačnije Kraljevo, došla je 1932. godine zbog udaje za Kraljevčanina Dušana Đorđevića. Odmah po dolasku učlanila se u Komunističku partiju Jugoslavije. Par je ćerku Mirjanu dobio 1934. godine. Zbog svog rodnog grada Jovanka je dobila nadimak Bečlijka.[1][2]
Nakon početka Drugog svetskog rata Jovanka i njen suprug su se priključili borbi u Narodnooslobodilačkom pokretu. U avgustu 1941. Jovanka je bila jedna od 90 članova KPJ u kraljevačkom okrugu.[3] Pored toga, Jovanka je takođe imala ulogu kurira između partijske organizacije u Kraljevu i PK KPJ za Srbiju, a u svom stanu je pružala utočište ilegalcima.[4] Zahvaljujući svom bratu, koji je bio sekretar Komunističke partije Austrije, Jovanka Đorđević je obezbedila 40 propusnica (nem. Ausweiss), koji su omogućavali kraljevačkim antifašistima slobodu kretanja van grada, do Beograda i Bosne.[2]
Godine 1943. Nemci su streljali Jovankinog supruga Dragana.[2] U februaru iste godine, tokom novog talasa hapšenja kraljevačkih komunista, Jovanka je bila uhapšena. Nakon ispitivanja koje su sprovodili nemački i bugarski obaveštajni oficiri, iz Beograda je stigao odred Specijalne policije. Jovanka i njena devetogodišnja ćerka Mirjana su bile među onima koje su odveli u logor na Banjici.[5] Majka i ćerka su ubrzo deportovane u logor Rozenhajm kod Minhena, a odatle u Mauthauzen i na kraju u logor sa prinudnim radom Aspan kod Beča, gde su i dočekale oslobođenje. U ovom logoru su vođene pod istim brojem - 3027. U Mauthauzenu su nad njima vršeni tzv. in vivo eksperimenti, što je uništilo njihovo zdravlje. Mirjana je zbog pretrpljenih užasa godinama nakon rata bila nema.[1][6]
Nakon rata Jovanka je živela u Kraljevu. Bila je nosilac Partizanske spomenice 1941. (broj 26647). Dobila je boračku penziju 1964. godine. Preminula je tri godine kasnije, 1967. godine. Sahranjena je u Aleji zaslužnih građana na kraljevačkom groblju.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Jovetić, Rade (1978). Revolucija na kamenu. Kraljevo: Sutjeska. str. 124—125.
- ^ a b v g Savić, Mirjana (2015). Kraljevčanke za nezaborav. Kraljevo: Narodni muzej Kraljevo. str. 5; 11. ISBN 978-86-85179-66-2.
- ^ Cvetić, Bosa, ur. (1975). Žene Srbije u NOB. Beograd: Nolit. str. 391.
- ^ Cvetić, Bosa, ur. (1975). Žene Srbije u NOB. Beograd: Nolit. str. 397—398.
- ^ Cvetić, Bosa, ur. (1975). Žene Srbije u NOB. Beograd: Nolit. str. 400.
- ^ Zečević, Ljubomir; Ćirić, Tamara (2015). Koncentracioni logor Mauthauzen - povratak nepoželjan. Beograd: Udruženje zatočenika KL Mauthauzen Srbije. str. 173—174. ISBN 978-86-919497-0-9.
