Valentin Aršakuni
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Valentin Aršakuni | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 644. |
Valentin Aršakuni je bio vizantijski vojskovođa koji je 645. pokušao da uzurpira presto i nametne se za savladara mladog cara Konstansa II .
Valentin je navodno pripadao jermenskoj dinastiji Arsakida koja je poticala od parćanske kraljevske dinastije. Istorijski izvori ga prvi put pominju kao jednog od vojskovođa koji su pomogli pobunu kartaginskog egzarha Iraklija Starijeg protiv cara Foke kao i dolazak na presto Iraklija Mlađeg. Pošto je car Iraklije umro 641, presto je pripao dvojici njegovih sinovi, Irakliju Novom Konstantinu, i petnaestogodišnjem Iraklioni, sinu Iraklijeve druge žene Martine. U svakom slučaju, stariji Iraklijev sin, Iraklije Konstantin je uživao podršku većeg dela stanovnika Carigrada i dela vojnih krugova. U maju 641. Iraklije Konstantin je umro, najverovatnije od tuberkuloze, ali su se pronele glasine da ga je carica Martina otrovala. Kada je Irakliona odobrio predaju Egipta muslimanima, Valentin Aršakuni, tada vrhovni zapovednik vojske Istoka, je pobunio vojnike u Maloj Aziji i poveo je u marš na prestonicu. Vojske se utaborila u Halkedonu, na obali Bosfora preko puta Carigrada i Aršakuni je zatražio da se za cara proglasi i mali sin Iraklija Konstantina, Iraklije. Irakliona je zatim posetio vojnike i javno usvojio svog sinovca i proglasio ga za savladara. Novi car je u Carigradu aklamacijom dobio vladarsko ime Konstantin, ali je zbog svoje mladosti ostao upamćen pod deminutivom Konstans. Aršakuni je nagrađen zapovedništvom nad dvorskom gardom eskubitora što svedoči da je stekao jedan od ključnih položaja na dvoru. Ipak, kompromis je bio kratkotrajan i nova pobuna vojske je dovela do svrgavanja Iraklione i njegovog ogranka dinastije. Mali Konstans je krunisan za jedinog cara i oženjen Aršakunijevom ćerkom Faustom.
Sam kraj Aršakunijeve karijere i njegova uzurpacija nisu najjasniji zahvaljujući fragmentarnosti vesti u izvorima. Ono što je neosporno je da je nakon neuspeha pohoda protiv Arapa u Siriji 645. Aršakuni podigao novu pobunu, ovoga puta protiv svog zeta i dotadašnjeg štićenika Konstansa. Vojskovođa je uspeo da uđe u prestonicu i primi carsku krunu ali je te iste godine ubijen od strane carigradske svetine.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Oksfordska istorija Vizantije, Priredio Siril Mango, Beograd 2004, 147-149.
- Oxford Dictionary of Byzantium, I-III, ed. A.P. Kazdhan, New York-Oxford 1991, 2151.