Ivan Omerza
| ivan omerza | |
|---|---|
 Ivan Omerza | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 17. oktobar 1921. |
| Mesto rođenja | Lidvold, kod Kočevja, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 26. mart 1943. (21 god.) |
| Mesto smrti | Jelenov Žleb, kod Ribnice, Italijanska Socijalna Republika |
| Profesija | radnik |
| Delovanje | |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 27. novembra 1953. |
Ivan Omerza — Johan (Livold, kod Kočevja, 17. oktobar 1921 — Jelenov Žleb, kod Ribnice, 26. mart 1943), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 17. oktobra 1921. godine u Livoldu, kod Kočevja. Poticao je iz radničke porodice, a nakon završetka osnovne škole je učio eletričarski zanat. Pre početka Drugog svetskog rata, izvesno vreme je radio u pošti u Kočevju kao elektroinstalater.[1]
Nakon okupacije Jugoslavije 1941. godine, u Kočevju koje je bilo okupirano i anketirano od strane Kraljevine Italije, radila je organizacija Oslobodilačkog fronta Slovenije (OS), kojoj je bila aktivna u radu na okupljanju mladih patriota i antifašista, među kojima je bio i Ivan Omerza. Zajedno sa drugovima, on je radio na sakupljanju oružja, pisanju antifašističkih parola, podeli ilegalnih letaka, ali i vršenju manjih sabotaža. Zbog svoje aktivnosti ubrzo je postao vođa borbene trojke, koja je više puta presecala telefonske žice na liniji Kočevje—Mozelj, Kočevje—Cvišlarji i Kočevje—Stara Crkva.[1]
Jedna od najznačajnijih akcija, koje je izvela Ivanova grupa u ovom periodu je bila sečenje telegrafsko-telefonskih kablova 26. juna 1941. godine kada je italijanska komanda u Kočevju ostala bez veze sa svojim potčinjenim komandama u Čabru, Dobrom Polju i drugim mestima. Avgusta 1941. godine grupa članova Saveza komunističke omladine (SKOJ), među kojima je bio i Ivan, izvela je još jednu uspešnu akciju — isekla je gume na italijanskim vojnim kamionima koji su bili parkirani u dvorištu Doma učenika.[1]
Razvoj Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP) u Kočevju ometala je znatna nemačka nacionalna manjina, a nakon njenog preseljenja u okupirani deo Slovenije pod nemačkom kontrolom, u zimu 1941/1942. godine, počeo je nagli razvoj oslobodilačkog pokreta u Kočevju i on je ubrzo postao jedna od najjačih ustaničkih baza u Sloveniji. Početkom maja 1942. godine Ivan je napustio Kočevje i otišao u partizane u Drugi kočevski bataljon Notranjskog partizanskog odreda. Kao hrabar i sposoban borac ubrzo je postao puškomitraljezac.[1]
Početkom juna je učestvovao u napadu na italijansku posadu u Starom Trgu na Kupi, koji je izveo Kočevski bataljon zajedno sa Belokranjskom partizanskom četom. U toku ove borbe partizani su uspeli da potisnu Italijani su Župnište, ali su se oni uporno branili jer su znali da im dolazi pojačanje. U poslednjem momentu okupljene Italijane je spasio dolazak pojačanja, ali su im partizani naneli osetne gubitke od 15 mrtvih i 22 ranjena borca, dok su partizani imali četiri mrtva i ranjena borca.[2]
Krajem juna, Kočevski bataljon je zajedno sa jedinicama iz Drugog primorsko-goranskog odreda izvršio napad na italijansku posadu u Banja Loki, kod Kostela. I u ovoj borbi je opkoljenoj posadi došlo pojačanje u pomoć pa je ona time bila spašena, ali su joj naneti gubici od dva poginula, osam ranjenih i četiri zarobljena vojnika. Partizani su u ovoj borbi imali dva poginula borca, među kojima je bio komandir Omladinske čete Zdenko Petranović Jastreb, narodni heroj. Pored ovih akcija, mitraljezac Johan, kako je glasilo njegovo partizansko ime, izvodio je i samostalne akcije pa je sa svojim pomoćnikom na putu kod Livolda izvršio napad na italijansku kolonu i naneo joj teške gubitke.[2]
Kada je 23. septembra 1942. godine u okolini Kočevja formirana Peta slovenačka udarna brigada „Ivan Cankar” mitaljezac Johan je postao njen borac i postavljen je za komandira čete u njenom Drugom bataljonu. U mnogim borbama ove brigade komandir Johan se isticao sa borcima svoje čete. Novembra 1942. godine prilikom zajedničkog napada Cankareve brigade i Trinaeste proleterske brigade „Rade Končar” na italijansko-belogradističku posadu u Suhoru, kod Metlike, komandir Johan je sa grupom bombaša uništio nekoliko neprijateljskih bunkera.[2]
Poginuo je 26. marta 1943. godine u Jelenovom Žlebu, kod Ribnice u iznenadnom napadu italijanksog bataljona „Macareta” na borce Pete slovenačke brigade „Ivan Cankar” i Četvrte slovenačke brigade „Matija Gubec”, koji su se vraćali sa napornog marša. U iznenadnom napadu, partizani su se brzo snašli i Italijanima pružili otpor u kome su im naneli teške gubitke od 104 mrtav i ranjena vojnika. Partizani su imali četiri mrtva borca, među kojima je bio i komandira Johan, koga je s leđa ubio jedan italijanski vojnik na samom kraju borbe.[2]
Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 27. novembra 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „V Livoldu prenovili vaški dom”. www.e-utrip.si. 6. 12. 2011.[mrtva veza]
