Marko Efeski

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Marko Efeški
Sveti Marko Efeški
Lični podaci
Datum rođenja1392
Mesto rođenjaKonstantinopolj,
Datum smrti23. jun 1444.(1444-06-23) (51/52 god.)
Mesto smrtiKonstantinopolj,

Marko Evgenik, mitropolit Efesa (1437-1445), antilatinski bogoslov i svetitelj, rođen je u Konstantinopolju 1394. godine, a umro u Konstantinopolju 23. juna 1445; praznuje se 19. januara / 1. februara.[1] Luj Pti ukazuje na 1391. ili 1392. kao na godinu njegovog rođenja [2], dok više autora ukazuje na 1444. kao godinu smrti.[3]

Evgenikov otac Georgije bio je učitelj, đakon i rizničar crkve Aja Sofija. Na krštenju dečak je dobio ime Manojlo. Nakon očeve smrti studirao je u Konstantinopolju kod Jovana Hortazmenosa (retoriku) i Georgija Plitona (filozofiju i matematiku). Godine 1420. postaje monah na ostrvu Antigona (Prinčevska ostrva) i dobija ime Marko; dve godine kasnije vraća se u prestonicu, gde je stupio u Manganski manastir i bio rukopoložen za sveštenika.[4]

Kratko pre Feraro-firentinskog sabora Evgenik je postao mitropolit Efesa. Prisustvovao je saboru kao jedan od vodećih vizantijskih bogoslova, zastupajući krajnje negativnu grčku poziciju u odnosu na latinska učenja o Svetom Duhu (Filiokve) i o čistilištu. Bio je jedini grčki delegat koji je odbio da potpiše akt o Uniji između crkava Rima i Konstantinopolja (1439). Po povratku u Efes preko Konstantinopolja, zatočen je na ostrvu Limnos (1440-1442).[5]

Marka Evgenika su istovremeno kritikovali kao uskogrudog protivnika Unije[6] i hvalili kao beskompromisnog i doslednog branitelja sabornog hrišćanskog predanja.[7] Pravoslavna crkva ga je kanonizovala kao svetitelja 1456. godine. Žitije Marka Efeskog napisao je njegov brat Jovan Evgenik. Na srpskom je objavljeno u prevodu arhimandrita Justina Popovića.[8]

U svojim brojnim bogoslovskim delima Evgenik brani Palamizam i antilatinsku poziciju o „filiokve“ i „čistilištu“. Sačuvano je i nekoliko njegovih beseda, kao i pisma, hagiografije i himne. Uobičajena je podela na rana dela (nastala oko 1430), dela iz perioda Firentinskog sabora (1438-1440), i poslanice (1440-1442).[9] Ima i njegovih dela koja do danas nisu objavljena.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ The Oxford Dictionary of Byzantium, ed. A. Kazhdan, vol. II, Oxford University Press, New York - Oxford 1991, p. 742.
  2. ^ Dictionnaire de Theologie Catholique, t. 9, p. 1968.
  3. ^ Jeromonah Irinej (Bulović), Teologija dijaloga po svetom Marku Efeskom (pooseban otisak iz Teoloških pogleda, god. VIII, br. 1), Beograd 1975, str. 1.
  4. ^ Sveti Marko Efeski, Žitije, Dela, Služba (preveo i priredio Mladen Stanković), Predanjske studije, Beograd 2007, str. 16-18.
  5. ^ The Oxford Dictionary of Byzantium, p. 742.
  6. ^ Joseph Gill, Personalities of the Council of Florence, and Other Essays. Barnes & Noble, 1965, 55-64.
  7. ^ C. Tsirpanlis, Mark Eugenicus and the Council of Florence. Thessalonike, 1974.
  8. ^ Arhimandrit dr Justin Sp. Popović, Žitija svetih za januar. Manastir Ćelije kod Valjeva, 1972, str. 609-621.
  9. ^ Sveti Marko Efeski, Žitije, Dela, Služba, str. 348-349.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Sveti Marko Efeski – Žitije, Dela, Služba (preveo i priredio Mladen Stanković), Predanjske studije, Beograd. 2007. ISBN 978-86-909225-1-2.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Marko Efeski na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Марко_Ефески&oldid=26928590”