Miki džez

Miki džez (engl. Micky Jazz) bio je jedan od prvih džez orkestara u Beogradu, osnovan 1927. godine.

O orkestru i njegovim članovima

Džez muzika u Beogradu počela je da se izvodi početkom 1920-ih godina. Jedan od najstarijih orkestara osnovan je 1927. godine od strane studenata, beogradskih Jevreja. Nazvali su ga „Studentski Miki džez”. Ime su preuzeli od Miki Mausa, junaka crtanog filma koji se pojavio, otprilike, u isto vreme kada i oni. Sastav orkestra nije ličio na današnji džez orkestar, kakav mi poznajemo. Ubrajao je instrumente kao što su violina, bendžo, bubnjevi, truba, saksofon, harmonika.

Beogradskoj publici, prvi put su se predstavili u dvobojnim cipelama, takozvanim „čarlstonkama” i belim džemperima sa „M” amblemom.

Orkestar činilo je pet izvođača i svi su bili amateri. Rafael Blam, muzički obrazovan i već iskusan na sceni, upravljao je bendom i u njemu svirao violinu i bendžo. Na bubnjevima, ventil trombonu, trubi, saksofonu, harmonici i klaviru rasporedili su se i menjali njegovi prijatelji. Svi su se upoznali tokom aktivnosti u Jevreskoj zajednici, gde su i ranije nastupali povodom proslava velikih jevrejskih praznika.

Nije tačno poznato kada je koji član ušao u Miki džez, ili iz njega prešao u neki od srodnih sastava. Poznato je da je u prvoj postavi za klavirom sedeo Emil Hirtvajl. Kasnije je, i na duže staze, pijanista bio Bela Kupferberg, a povremeno je s bendom nastupala i Ljubica Robiček. Mika Albahari svirao je bubnjeve, i na saksofonu se smenjivao sa Solomonom – Monijem Amodajem. Poznatiji bubnjar Miki džeza bio je Isa Alfandari koji je važio za najboljeg improvizatora na bini svog doba. Vili Štajer svirao je harmoniku i trombon, a Mehanem Mika Daniti, inženjer po struci, trubu.

Repertoar orkestra činile su popularne kompozicije toga vremena. Nastupali su po svim salama i dvoranama Beograda, a imali su i čast da nastupaju u popularnom „Džokej klubu”. Poslednji nastup imali su u Ratničkom Domu (danas Dom vojske), na dočeku Nove 1941. godine.

Džez orkestri uspešno su nastupali sve do nacističke okupacije, 1941. godine, kada i sam pomen džeza postaje osnov za likvidaciju. Adolf Hitler nastojao je da ugasi korene džeza širom Evrope, kao i svake druge kulture koja nije počivala na arijevskim standardima. Smetali su mu, posebno, muzičari jevrejskog porekla.

Hitlerove trupe tražile su doušnike, koji bi im pomogli da što brže obave popis beogradskih Jevreja. Ubrzo nakon ulaska nacista u Beograd, bila su im poznata imeni i svih članova Miki džeza. Logor Sajmište, Jasenovac, Topovske šupe ili „marš smrti”, jedan po jedan, stradali su pioniri beogradskog džeza od nemačkih, hrvatskih i mađarskih nacista. Postavljena je i spomen ploča sa imenima članova benda Miki džeza, u prostorijama „UK Paroprod”.

Rafael Blam bio je jedini koji je doživeo da svoje instrumente ponovo zasvira na slobodi, po završetku nacističkih terora. Njegovi umetnički geni preneli su se na njegovu decu: Mihaila Mišu Blama, koji je basista svetskog renomea i nosilac brojnih muzičkih nagrada i priznanja za doprinos razvoju džez kulture u Srbiji, i Nadu Blam, prvakinju Narodnog pozorišta u Beogradu, poznata i kao sinhronizatorka dečjih programa.